________________
માનવધર્મ
[૫૫] “સાહેબ, શું આપ મને દારૂડિયે ધાર છે? હું દારુ નથી પી કે બેલીને ફરી જાઊં કે ભૂલી જાઉં.”
- કડિયે તે ગયે પણ સ્વરૂપ એવા શબ્દો સાંભળી વિરાર કરતે થઈ ગયે. અરે, દારુડિયાની આટલી હલકી છાપ! એક કડિયાથી પણ હું હલકે? શું વ્યસનને કારણે માણસ આટલો નીચે ઊતરી જાય છે?—અને એ અંદર ગયે. દારૂની ઊંચામાં ઊંચી કિંમતી બાટલીઓ હતી તે લાવીને ગટરમાં ફેંકી દીધી ! . એ જ ક્ષણે એના મનમાં પ્રસન્નતાની એક લહેરકી આવી. એ હળવો હળવો થઈ ગયે. વ્યસનમુક્તિને આ આનંદ છે.
માણસ પાપથી જ્યારે પાછો વળે છે ત્યારે જે સુખ એ અનુભવે છે, તે અપૂર્વ છે. કારણ કે તે પિતાના સહજ સ્વભાવ તરફ વળે છે, મળ અને મેલથી મુક્ત થાય છે.
સારામાં સારી વસ્તુ પણ આસપાસના વાતાવરણને લીધે ખરાબમાં ખરાબ પણ દેખાય. પારદર્શક સ્ફટિકની પાછળ કાળી વસ્તુ પડી હોય તે એ સ્ફટિક, વેત શુભ્ર હોવા છતાં કાળું દેખાય.
માણસ પણ વાતાવરણ અને સંવેગોને લીધે આવે બને છે. બીડી કે દારુ પીનારને પૂછે. આ ટેવ જન્મથી સાથે લઈને આવ્યા છે કે? ખરાબ વસ્તુ એકદમ નથી કરી શકાતી. એ માટે ધીરે ધીરે ટેવ પાડવી પડે છે.
મારા દૂરના એક કાકા હતા. હું નાનો હતો ત્યારે એમની પાસે બેસતે, રમતો. એક દિવસ કહે: “બેટા,
