________________
આજના યુગમાં માનવીનું સ્થાન
[ ૧૦૯] થાય કે બધું જ કામ સાધનો દ્વારા થાય છે. તે પછી માણસની કિસ્મત શી ?
ગાય, ભેંશ અને બકરી દૂધ આપે ત્યાં સુધી કામનાં, પછી એ કતલખાને જાય. માણસની સેવા કરનારને છેલ્લે આમ કપાઈ મરવું પડે છે! આ રીતે માણસની સ્વાર્થવૃત્તિઓ કતલખાનાં વધાર્યા છે. માણસને દૂધથી કામ છે, ગાયથી નહિ. પહેલાના જમાનામાં ગાયને “માતા” કહેતા; દૂધ એ સાધન હતું. પશુની કરુણા મુખ્ય હતી. ત્યારે એના પ્રાણને વિચાર હતે. પણ આજે ? - આજે એને વિચાર કેણ કરે છે? માણસ કહે છેઃ “અમને દૂધ મળી ગયું. પછી એ ગાય ઘરડી થાય, નકામી થાય, કસાઈખાને જાય, ખાડામાં પડે કે ગમે ત્યાં જાય, એમાં અમને શું ? આમાંથી છેલ્લો વિચાર એવો કેમ ન આવે કે બાપ કામ કરે, રળીને આપે અને માતા ઘરનાં છોકરાં રમાડે ત્યાં સુધી ડોસાડેસી કામના, પછી એ જાય વૃદ્ધઘરમાં.
વધુમાં આજને અદ્યતન યુવક કહે છે: “વૃદ્ધો નિરર્થક છે. એ લોકો કમાતા નથી. સમાજને, દેશને કેઈને ય લાભ આપતા નથી. એવાઓને સંગ્રહ શા માટે? એમને ઠેકાણે પાડે. જગ્યાની તંગી છે. આવાઓને ખસેડી જગ્યા કરે.”
આજ યુરોપમાં “ઘરડાંનાં ઘરે” વધતાં જાય છે. ત્યાંના ઘરડા–બુઢા માણસો જ્યારે પ્રવાસે-દૂર ઉપર આવે છે, ત્યારે તે કહે છેઃ “વૃદ્ધાવસ્થા એ ભારે મૂંઝવણને પ્રશ્ન છે. એ શા માટે? ઘરડાં થયાં એટલે કરવું શું?”
