Page Text
________________
અર્થામ માટે શું કરવું ? ધર્મ જ ]
મોહનીયાદિનો ઉદય અટકી ક્ષયોપશમ થઈ, તે ઇચ્છા ખસવી શકય અને... કીર્તિ વગેરેની ઈચ્છાથી કરેલા ધર્મથી એવો ક્ષયોપશમ ન જ થાય’ એમ ન કહેશો; કેમ કે જેમ દેવતાના ઉદ્દેશથી કરાયેલો તપ પણ તેવો ક્ષયોપશમ કરાવી આપે છે કે કર્મક્ષયના ઉદ્દેશથી તપ કરાવે(આ વાત પંચાશક શાસ્ત્રમાં પ્રસિદ્ધ છે), તેમ આ ખાખતમાં જાણવું.
66 ]
મોક્ષ વગેરેના તાત્ત્વિક ઉપયોગશૂન્ય દ્રવ્યચારિત્રાદિની પ્રવૃત્તિથી પણ પરંપરાએ ભાવચારિત્રાદિની પ્રાપ્તિ થાય છે' એવું ધર્મબિન્દુશાસ્ત્રમાં પણ કહ્યું છે.
જુઓ,ત્યાં કહ્યું છે કે હૈ જીવોને ભોગો દાનથી, દેવગતિ શીલથી, મુક્તિ ભાવનાથી પ્રાપ્ત થાય છે. તપથી સર્વ વસ્તુઓ સિદ્ધ થાય છે.’ ઇત્યાદિ રીતે દેશનામાં દાનાદિને ભોગાદિના કારણ તરીકે સાંભળીને તેમ જ (આદિ શબ્દથી વિશેષ શ્રુતપ્રાપ્તિની ઈચ્છા, સ્વજન-ઉપદેશ, બળાત્કાર વગેરે કારણથી) ગોવિંદ વાચક વગેરે કેટલાકની પ્રવ્રજ્યામાં પ્રવૃત્તિમાત્ર થયેલી જોવા મળી છે. અર્થાત્ તાત્ત્વિક ઉપયોગશૂન્ય માત્ર પ્રવૃત્તિને જ શાસ્ત્રકારોએ જોઈ છે. ૬૦
શંકા : ભાવ વિનાની માત્ર પ્રવૃત્તિરૂપ તે પ્રવ્રજ્યાપાલન ભાવપ્રવ્રજ્યા પ્રાપ્તિકાલનો હેતુ શી રીતે બન્યું ?
૧. નિયાનશ્રવળાવૈરપિ યાંવિત્રવૃત્તિમાત્રવર્ગનાવિતિ II૬૦(૪૨૭)
२. एष निदानशब्दः कारणमात्रपर्यायः, यथा किमत्र रोंगे निदानमित्यादौ प्रयोगे, ततो निदानस्य भोगादिफलत्वेन दानादेः श्रवणाद् देशनायां यथा 'भोगा दानेन भवन्ति देहिनां सुरगतिश्च शीलेन । भावनया च विमुक्तिस्तपसां सर्वाणि सिध्यन्ति ॥ २०५ || आदिशब्दात्तथाविधश्रुतादिलिप्सास्वजनोपरोधेन बलात्कारादेः कारणाद् केषाञ्चित् गोविन्दवाचकसुन्दरीनन्दार्यसुहस्तिदीक्षितद्रमक-भवदेव-करोटक - गणिप्रभृतीनां प्रवृत्तिमात्रस्य प्रवृत्तेरेव केवलायाः तात्त्विकोपयोगशून्यायाः प्रथमं प्रव्रज्यायां दर्शनात् = शास्त्रकारैरवलोकनात् ॥ ६० ॥ ननु कथं तत्प्रवृत्तिमात्रं सद्भावप्रव्रज्याप्रतिपत्तिकालहेतुरित्याशङ्कयाह - तस्यापि तयापारम्पर्यसाधनમિતિ II૬૧ (૪૨૮)
'तस्यापि ' प्रवृत्तिमात्रस्य किं पुनरन्यस्य भववैराग्यादेरित्यपिशब्दार्थः तथापारम्पर्येण तत्प्रकारपरम्परया साधनत्वं माधनभावः, श्रूयते हि केचन पूर्वं तथाविधभोगाभिलाषादिना'SSलम्बनेन द्रव्यप्रव्रज्यां प्रतिपद्य पश्चात्तदभ्यासेनैव व्यावृत्ता अतितीव्रचारित्रमोहोदयात् भावप्रव्रज्याप्रतिपत्तिकालाराधकाः संजाताः, यथा अमी एव गोविन्दादय इति ॥ ६१ ॥
=
| SR No. | 005882 |
| Book Title | Tattvavalokan Samiksha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Abhayshekharsuri |
| Publisher | Kantilal Chhaganlal |
| Publication Year | |
| Total Pages | 238 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 15 MB |