________________
૨૪]
[ધર્મ શા માટે કરવો ? મોક્ષ માટે જ
વળી, કોઈ શાસ્ત્રમાં આ વાત લખી નથી એવું કહીએ પણ તમે આ વાત ઉડાડી શકો તેમ નથી. કેમ કે “શ્રી હીરસૌભાગ્ય કાવ્ય,શ્લોક ૩૫ માં આ વાત કહી જ છે. તેમાં કહ્યું છે કે “શ્રી નેમનાથ ભગવાનના વચનથી અરવિંદનાભિ શ્રીકૃષ્ણ પધ્રાપ્રિય-ધરણેન્દ્રની અદ્રમથી ઉપાસના કરી, તેની પાસેથી જાણે કે મૂર્તિને આશ્રીને રહેલો શત્રુ પરનો પોતાનો વિજય ને હોય એવા તે જિનને મેળવ્યા. વળી, શ્રી શંખેશ્વર પાર્શ્વનાથ પ્રભુના ચૈત્યવંદનમાં પણ કહ્યું છે કે જ્યારે જરાસંઘ પ્રયુક્ત જરાવિદ્યાના બળથી પોતાનું લક્ષ્ય જરા પીડિત થયું, ત્યારે નેમિનાથ ભગવાનની વાણીથી શ્રી કૃષ્ણ તપ કરીને મેં પ્રભો! તને અહીં મૃત્યુલોકમાં લાવ્યા. હે પ્રભો ! તારું સ્નાત્રજળ છંટાયેલું લશ્કર રોગમુક્ત બન્યું.”
હવે આ દષ્ટાંતના તમે કરેલા અવલોકન અંગેની મહત્ત્વની વાત... '
મહાત્મન્ ! પ્રસ્તુત અધિકારમાં આ બધું ઉપર જે હું જણાવી ગયો છું તે એટલા માટે કે કદાચ કોઈ વાત પોતાને શાસ્ત્રમાં જોવા ન મળી હોય, તો પણ એટલા માત્રથી જ એને ઉડાડી દેવાનો અભિપ્રાય ન રાખવો જોઈએ એવું તમને જણાવવા હું જે વાતને વિષાનુષ્ઠાનાદિ રૂપ ઘટાવી રહ્યો છું, તે અંગે અને તેવી બીજી બાબતો અંગે પ્રાચીન ગ્રંથકારોનો શો અભિપ્રાય છે?” એનો અન્ય અનેક ગ્રંથો જોઈ અભ્યાસ કરવો જોઈએ. મારી માન્યતાને આ બાબત વિપરીત છે અને શાસ્ત્રમાં એ લખેલી જોવા મળી નથી. આટલું જ માત્ર વિચારીને ખુશ પણ થઈ ન જવું જોઈએ કે એ બાબતનો વિરોધ કરવા પણ બેસી ન જવું જોઈએ. તમે એવું કરવા ગયા અને કેવી કેવી ભૂલો કરી બેઠા એ જણાવવા માટે, તેમનાથ ભગવાને દ્વારિકાના લોકોને ધર્મ કરવાનો ઉપદેશ આપ્યો છે એ વાત કોઈ શાસ્ત્રમાં જોવા મળી નથી” એવી તમારી માન્યતાને અનુસરીને મેં આ બધું જણાવ્યું. “શ્રી નેમિનાથ ભગવાને આયંબિલ કરવાનો ઉપદેશ આપ્યો હતો એ વાત કદાચ તમને જોવા ન મળી, પણ જરાનું
१. गिराथनेमेररविन्द-नाभिरुपास्य पद्माप्रियमष्टमेन ।
आनाययत्तेन जिनं तमात्मद्विषज्जयं मूर्तिमिवाश्रयन्तम् ।। (हीरसौभाग्य, १.३५) २. यदा जरासंघप्रयुक्तविद्याबलेन जातं स्वबलं जरार्तम् ।
तदा मुदा नेमिगिरा मुरारिः पातालतस्त्वां तपसा निनाय ॥ .. तव प्रभो स्नात्रजलेन - सिक्तं रोगैर्षिमुक्तं कटकं बभूव ।