Tattvavalokan Samiksha

SR No.: 005882
Original Sutra Author: N/A
Author: Abhayshekharsuri
Publisher: Kantilal Chhaganlal
Total Pages: 238
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 15 MB

Page 79

૫૮ ]
[ધર્મ શા માટે કરવો ? મોક્ષ માટે જ
આમ, અહીં પણ નાશ્ય કર્મનો સંકોચ જણાવનાર કોઈ શબ્દ વપરાયો ન હોવા છતાં સર્વ કર્મનો અર્થ પ્રારબ્ધભિન્ન સર્વ કર્મ' કરવારૂપ સંકોચ કરી દેખાડ્યો જ છે.
માટે મહાત્મન્ ! માની લીધેલા સિદ્ધાંતનો દૃષ્ટાંતમાં વિરોધ થતો હોય, તો એટલામાત્રથી સિદ્ધાંતને ખદલાય નહિ.’ ઈત્યાદિ સ્વ-અભિપ્રાય પર પુનઃ વિચાર કરો.
પ્રશ્ન : પણ આવશ્યક-નિર્યુક્તિમાં આવતો આ અધિકાર તમે જોયો લાગતો નથી. એમાં કહ્યું છે, 'પૂર્વભવમાં બાહ્ય કરણ અને વિશિષ્ટ ભાવના રૂપ આભ્યન્તર કરણ,એ બંનેનો જેઓએ અભ્યાસ કર્યો છે તેવા ભરત ચક્રવર્તી આદિને આંતરકરણ જ ફળસાઘક બન્યું. એટલે કેટલાક મંદમતિ જીવો શ્રી જિનેશ્વરદેવે કહેલા પોતાના અને અન્યના ચારિત્રનો નાશ કરે છે. (પાઠાંતરે ખોધિનો નાશ કરે છે.) શી રીતે નાશ કરે છે ? તે આ રીતે – ચારિત્રાદિ ક્રિયારૂપ બાહ્ય કરણ વગર જ ભરત વગેરેએ કેવલજ્ઞાન મેળવ્યું હતું.’ આ રીતે કાદાચિત્ક ભાવ કહીને (જેઓ પોતે પણ ચારિત્રાદિના પાલનમાં શિથિલ બની જાય છે) તેઓ પ્રાણાતિપાત વગેરે પાંચ સ્થાનોથી પદ્મસત્થા બને છે.’ આમાં કાદાચિત્ક ભાવોને આગળ કરનારાઓ કેવો અનર્થ કરે છે એ દેખાડયું છે, તેથી એ ફલિત થાય જ છે કે આવાં કયારેક બનતાં દૃષ્ટાંતોને આગળ ન કરવાં જોઈએ, તેની ઉપેક્ષા કરવી જોઈએ.' તો તમે પ્રેમ ક્યારેક બનતાં દૃષ્ટાંતોને આગળ કરીને, માનેલા સિદ્ધાંતને બદલવાની વાત કરો છો ?
.
ઉત્તર : પુણ્યાત્મન્ ! મેં એ ગ્રંથાધિકાર જોયો જ છે, પણ એ ગ્રંથાધિકારને જો તમે આ રીતે આગળ કરો તો મને તો એમ જ થાય કે હજુ તમને
१. पत्तेयबुद्धकरणे चरणं णासंति जिणवरिंदाणं । आहच्चभावकहणे पंचहिं ठाणेहिं पासत्या ||११५१ ॥
व्याख्या : प्रत्येकबुद्धाः पूर्वभवाभ्यस्तोभयकरणा भरतादयस्तेषां करणं तस्मिन्नान्तर एव फलसाधके सति मन्दमतयश्चरणं नाशयन्ति जिनवरेन्द्राणां सम्बन्धिभूतमात्मनोऽन्येषां च, पाठान्तरं वा बोधिं नासंति जिणवरिंदाणं । कथं ? आहच्चभावकहणेत्ति - कादाचित्कं-भावकथने - बाह्यकरणरहितैरेव भरतादिभिः केवलमुत्पादितमित्यादिलक्षणे, कथं नाशयन्ति ? पञ्चभिः स्थानैः प्राणातिपातादिभिः पारंपर्येण करणभूतैः, पार्श्वस्था dòક્ષળા કૃતિ ગાયાર્થ: ||૧૧૬૧||