Tattvavalokan Samiksha

SR No.: 005882
Original Sutra Author: N/A
Author: Abhayshekharsuri
Publisher: Kantilal Chhaganlal
Total Pages: 238
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 15 MB

Page 194

અર્થ-કામ માટે શું કરવું? વર્ષ જ]
[૧૦૩ જણાવવું હોત તો “રા' એવા શબ્દપ્રયોગના સ્થાને “મતિયા એવો શબ્દપ્રયોગ હોત. સમરાઈશ્ચકહાના ઉક્ત વચન પરથી એની વૈકલ્પિક અર્થરૂપતા સિદ્ધ થાય છે અને તેથી માન્ય છે જ; પણ એનાથી તો અર્થપુરુષાર્થની પણ વૈકલ્પિક પુરુષાર્થતા સિદ્ધ થાય છે. એટલે, પૃષ ૩૧ ઉપર તમે “અર્થકામ પુરુષાર્થની અનર્થકારકતા નિશ્ચિત છે' એમ લખવા દ્વારા અર્થને સર્વથા અનર્થકર જે કણો છે, તે શાસ્ત્રવચનોના તાત્પર્યાર્થિને વિકૃત કરવાનો પ્રયાસ જ છે ને કે બીજું કાંઈ
અથવા તો બે સ્થળે વપરાયેલા આ કારોની સંગતિ આ રીતે કરવી જોઈએ. મોક્ષને જ પ્રધાન પુરુષાર્થ જણાવનાર વાક્યો કાર્યને પ્રઘાન માનનાર કાર્યનયની અપેક્ષાએ બોલાયેલાં છે; જ્યારે ધર્મને પ્રધાન પુરુષાર્થ જાવનાર વાકયો કારણને પ્રધાન માનનાર કારણનયની અપેક્ષાએ બોલાયેલાં છે. તેથી કોઈ અસંગતિ રહેશે નહિ. વળી, કલિકાલસર્વર પોતે જ યોગશાસ્ત્રમાં સમ્યત્વની વાત કરતાં સુદેવ-સુગુરુસુધર્મમાં શ્રદ્ધાને સમ્યકત્વ તરીકે ગણાવે છે. હવે જો ઘર્મ અનર્થરૂપ હોત, તો ‘સુધર્મમાં શ્રદ્ધાને સમ્યક્ત્વરૂપ કઈ રીતે કહી શકાય? વળી,ચોથા પ્રકાશમાં બાર ભાવનામાં ધર્મસુભાષિત ભાવનામાં તેઓએ ઘર્મનાં ખૂબ ખૂબ વખાણ કર્યા છે, તે પણ, ઘર્મ જે પુરુષાર્થરૂપ ના માનતા હોત તો કરત જ નહીં.'
- બાકી, “મોક્ષ માટે જ ધર્મ કરવો જોઈએ એવાં મળતાં વાક્યો પરથી, ' એવો તાત્પર્યાર્થ કાઢવાનો હોય કે અન્ય ઉદ્દેશથી જેઓ ઘર્મ આચરે છે
તે બધાને નુકસાન જ થાય છે અને તેથી એ રીતે ઘર્મ કરવાનો ઉપદેશ આપવો શાસ્ત્રકારોને અભિમત નથી તો “અર્થમાનાવાર પતિ', “
શારિરિક વગેરે૩પ ઉપદેશો ઠેરઠેર શાસ્ત્રોમાં જે જોવા મળે છે તે મળતા નહિ, પણ એ મળે તો છે જ. તેથી વાસ્તવિકતા એ છે કે “જીવોને જ્યારે કોઈ પણ આવશ્યકતા કે ઈચ્છા ઊભી થાય, ત્યારે તેઓ બીજાત્રીજા પાપ ઉપાયો કરે એના કરતાં, ધર્મનાં અનુષ્ઠાનો કરે એ જ શાસ્ત્રકારોને વધારે ઈષ્ટ છે; કેમ કે એ જ ઈષ્ટસિદ્ધિના સચોટ અને નિરવઘ ઉપાયો છે. વળી આ રીતે પણ જીવો ઘર્મમાં રસવાળા થાય, ધર્મમાં જોડાય અને જોડાયા પછી સ્થિર થાય, તો પછી એ જીવોમાં અર્થકામ પ્રત્યેની વાસના ઓછી કરાવવી =દૂર કરાવવી શક્ય બને. બાકી પહેલેથી જ જો આ રીતે પણ એને આકર્ષવાનો ન જ હોય,