________________
૧૭૨]
[ ધર્મ શા માટે કરવો? મોક્ષ માટે જ ન થાય; એ માટે ધર્મને પણ પ્રધાન પુરુષાર્થ માનવાનો તો છે જ. હવે આ બિજકારનો વિરોધ ન થાય એ માટે પૂર્વે કહ્યા પ્રમાણે “એ જ કારથી અર્થકામનો જ વ્યવચ્છેદ છે, ધર્મનો નહીં” એવું સમાધાન માનવું ઉચિત છે.
[વળી,તમે પૃ.૩૧ પર જે લખ્યું છે એટલે પરમાત્માના વચનથી એ નકી સમજાય છે કે અર્થ-કામ પુરુષાર્થની અનર્થકારકતા નિશ્ચિત છે, મોક્ષ પુરુષાર્થની સાર્થક્તા નિશ્ચિત છે; જ્યારે ધર્મપુરુષાર્થની સાર્થકતા વૈકલ્પિક છે.xxx મહાત્મન ! પરમાત્માની દેશનાને શબ્દદેહ આપતાં કલિકાલસર્વસ શ્રી હેમચન્દ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજે જે શ્લોકો ટાંક્યા છે, એમાં તો ક્યાંય ધર્મપુરુષાર્થની સાર્થકતા વૈકલ્પિક છે એવું જણાવ્યું નથી, તો તમે આ કયાંથી લઈ આવ્યા? “જકારથી ધર્મનો વ્યવચ્છેદ કરો તો એ અનર્થરૂપ જ થઈ ગયો, ને વ્યવચ્છેદન કરો તો એ અર્થરૂપ જ થઈ ગયો. પણ વૈકલ્પિક અર્થરૂપ હોવાની વાત પરમાત્માનાં એ વચન પરથી નીકળતી નથી. '
એટલે પૃષ્ઠ ૨૮-૨૯ પર તમે નીચે મુજબનું જે લખ્યું છે એ બધું તમને જ લાગુ પડશે ને ! xxx પરમકૃપાળુ, વિશ્વવંદ્ય ચરમતીર્થપતિ દેવાધિદેવ શ્રમણ ભગવાન શ્રી મહાવીર પરમાત્માએ શરણે આવેલા ભવ્ય જીવોને ઉદ્દેશીને જે અંતિમ હિતોપદેશ ફરમાવ્યો છે તેનો ધ્વનિ પણ આ જ વાતની સાખ પૂરે છે. એવા હિતકર ઉપદેશમાંથી મનફાવતો અર્થ કાઢી અજ્ઞાન જગતને ઊંધે માર્ગે દોરવાનો જે પ્રયાસ કરે છે, તેઓ સન્માર્ગને ભારે નુકસાન પહોંચાડવાનો ધંધો કરી રહ્યા છે, જે અત્યંત કમનસીબી છે. એકવીશ એકવીશ હજાર વર્ષ સુધી જે પવિત્ર સંદેશો ભવ્ય જનોને સાચા રાહે ચાલવા પથપ્રદર્શક બનવાનો છે, તેને વિકૃત કરવાનો પ્રયાસ ભારે અનર્થકારી છે.xxx
પ્રશ્ન: પણ એ શ્લોકોમાં ઘર્મને મોક્ષના કારણરૂપે અર્થભૂત કહૃાો છે ને !માટે અમે એની વૈકલ્પિક સાર્થકતા કહીએ છીએ. વળી, સમરાઈઐકહામાં, નવમા ભાવમાં કહ્યું છે કે – “ર સામાજીર્ણો પુરુષાર્થતા, ગરિ મીલ
જીવોના અર્થ કામભોગ જેનું ફળ છે તેવા ધર્મ અને અર્થની પુરુષાર્થતા નથી, પરંતુ મોક્ષફળવાળા ધર્મ અને અર્થની પુરુષાર્થતા છે. આના પરથી પણ જણાય છે કે ધર્મની પુરુષાર્થતા વૈકલ્પિક છે.
ઉત્તર ત્રિષષ્ઠિના શ્લોકોમાં તો “સંયમાદિ દશવિઘ ઘર્મ મોક્ષનું કારણ છે એટલું જ કહ્યું છે, “મોક્ષના કારણરૂપે અર્થભૂત છે” એમ નહીં. એવું જ