Page Text
________________
૧૪૬]
[ધર્મ શા માટે કરવો ? મોક્ષ માટે જ
સાંભળીને ત્યાં રહેલ કોઈ સામુદ્રિક ગુણધરનો તિરસ્કાર કરતાં કહે છે કે – હે નિર્લક્ષણ ! તું સ્વભુજાથી મેળવેલ કોઈ લક્ષ્મીને ભોગવવાનો નથી, ઈત્યાદિ... આવું બધું સાંભળીને અંતરમાં દુખી થયેલો ગુણધર વિચારે છે કે હું પણ આનું વચન અન્યથા કરી મારો અભ્યદય બધાને દેખાડીશ.” આવા સંક્ષિણ અધિકાર પછી એ કથામાં નીચે મુજબનો અધિકાર આવે છે: “આમ ગવદ્ધર થયેલા ગુણધર સાથે અશઠ આશયવાળો તે ગુણાકર તે મઠમાંથી બહાર નીકળ્યો. ક્રીડા કરતો તે મેદાનમાં પહોંચ્યો. ત્યાં જાણે સાક્ષાત શરીર ધારણ કરીને રહેલો ઘર્મ ન હોય, એવા ધર્મદેવ નામના ગુરુને જોઈને હર્ષ પામેલા તેણે નમનપૂર્વક પૂછ્યું, “પ્રભો ! પ્રસન્ન થાઓ. મને કહો કે મારા ઈષ્ટ એવા ધનની પ્રાપ્તિ મને કયા ઉપાયથી શીઘ થશે?” હવે, જ્યાં સુધીમાં ગુરુ જવાબ આપે તે પહેલાં તો તુચ્છતાના કારણે ઉત્સુકતાવાળો ગુણધર બોલ્યો, અરે ! મેં પહેલાં તો તેનો વ્યવસાય વગેરે ઉપાય કહો જ છે. તો પછી હવે તું કેમ ગુરુ મહારાજને ઉપાય પૂછે છે?) ગુણાકરે તેને કહ્યું, “હે મિત્ર! હું પણ તે ઉપાયને જાણું છું. પણ મેં આ જે ગુરુ મહારાજને પ્રશ્ન પૂછળ્યો છે તે વિશેષ ઉપાય જાણવા માટે પૂળ્યો છે, કેમ કે સાધુઓ વિશેષ જાણકાર હોય છે. ત્યારે મુનીન્દ્ર પણ વાણી પ્રકાશી, “હે સ્થિર ચિત્તવાળા બે મહાનુભાવો! સાંભળો. હું તમને તત્ત્વ કહું, કેમ કે સાધુઓ તત્ત્વને જાણનારા - કહેનારા હોય છે. તે તત્ત્વ આવું છે. ઘન વગેરેનું અમોઘ કારણ ઘર્મ છે, જેમ કે બીજ ફળનું મુખ્ય કારણ છે. સાહસ, વ્યાપાર વગેરે તો ધનપ્રાપ્તિનાં સહકારી કારણો છે. જેમ કે ફળપ્રાપ્તિનાં પાણી સીંચવું વગેરે સહકારી કારણો છે. તે સહકારી કારણો વ્યભિચારી પણ હોય છે. દુનિયામાં પણ કેટલાય બુદ્ધિશાળી અને અત્યંત ઉદ્યમશીલ લોકો પાસે એક કોડી પણ ન હોય તેવું દારિદ્રય અનુભવતા હોય છે, જ્યારે બીજા કેટલાક બુદ્ધિહીન અને આળસુ માણસો લક્ષ્મીપતિ હોય છે. કહ્યું છે કે “જીવોને સમાન ક્રિયાઓનું પણ અસમાન ફળ અને અસમાન ક્રિયાઓનું સમાન ફળ જે મળે છે, તેમ જ કિયા હોવા છતાં જે ફળ નથી મળતું અને ન હોવા છતાં જે ફળ મળે છે, તે બધાનું કોઈ પણ કારણ હોય તો એ ઘર્મ છે. તેથી ઘર્મમાં જ ઉદ્યમ કરો અને હૃદયમાં તેને જ ઘારણ કરો. ઘર્મ ચિત્તમાં ઈચ્છેલી બધી સંપત્તિઓને શીઘ આપે છે, કેમ કે ધર્મથી ઘન મળે છે, ઘનથી સમસ્ત વિષયો પ્રાપ્ત થાય છે, વિષયોથી બધી ઈન્દ્રિયોનું સુખ મળે છે. ખરેખર ધન વગેરરૂપ કાર્યના અર્થીએ કારણને જ
| SR No. | 005882 |
| Book Title | Tattvavalokan Samiksha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Abhayshekharsuri |
| Publisher | Kantilal Chhaganlal |
| Publication Year | |
| Total Pages | 238 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 15 MB |