Page Text
________________
અર્થ-કામ માટે શું કરવું? ધર્મ જ]
[૧૦૭
થતી હોય તે અંગે જાણવું એ પૂર્વાપર અવિરુદ્ધ છે. માટે જ રોહિણી વગેરે દેવતાના ઉદ્દેશથી થતા રોહિણી વગેરે તપોને પણ મુગ્ધ જીવો માટે હિતકર હોવા કહ્યા છે. એમ અષ્ટક પ્રકરણમાં દ્રવ્ય પચ્ચકખાણને ભાવ પચ્ચકખાણનું કારણ બનવારૂપે સાર્થક કહ્યું છે તથા શ્રીઉત્તરાધ્યયન વગેરેમાં “કાર્યવાનામણિનાગરિ પર્વ પત્ર પરિરથ અર્થાત્ “અર્થ-કામના ઈચ્છુકે પણ ઘર્મમાં જ ઉદ્યમ કરવો જોઈએ ઈત્યાદિ ઉપદેશ અપાયો છે.
(ભલે ને બાધ્ય સ્વભાવવાળી હોય) સાંસારિક ફળની ઈચ્છા આવી એટલે અનુષ્ઠાન સફળ બને જ નહીં અને સંસારમાં રડવાનું ઊભું જ રહે, એવું માનવામાં આ શાસ્ત્રીય વિધાનોનો વિરોધ થવો સ્પષ્ટ છે.
(૨) નિરિસહી કહીને થતા પ્રવેશ અંગે વિચારણા - નિસિહી” શબ્દથી શાના નિધની પ્રતિજ્ઞા થાય છે?
સાંસારિક ફળની યાચનાના નિષેઘની પ્રતિજ્ઞા થાય છે એમ જ માનીએ તો પ્રશ્ન એ ઊભો થાય કે જેમાં કોઈ માંગણી ન હોય એવા “ફલાણા પાસે આજે ૧૦૦૦ની ઉઘરાણી માટે જવાનું છે, બજારમાંથી શાક લઈને મારે : જવાનું છે. આવા બધા વાણીવિચારની છૂટ છે? આ છૂટ પણ હોતી તો નથી
જે.એટલે જો એવું માનીએ કે જેમાં સંસારની વાત હોય, એવા કોઈ પણ વાણી- વિચારના નિષેઘની પ્રતિજ્ઞા છે, તો એ પણ યોગ્ય નથી.
પુત્રની નજીવી ભૂલ પર ક્રોધાવિષ્ટ થઈને પિતાએ એવી મારઝૂડ કરી કે જેથી સારવાર માટે પાંચ-સાત હજારનું પાણી થયું. એ પિતા દેરાસરમાં નિસિહી કરીને પ્રવેશે છે... સ્તવન લલકારે છે - હું તો ક્રોઘષાયનો દરિયો... ને એની આંખ સામે પુત્રની ભૂલ, પોતાનો ક્રોધ વગેરે તરવરવા લાગ્યાં છે ભગવનું ! હું તો ક્રોધથી આવો ધમધમી ઊઠું છું. ઈત્યાદિ એકરાર કરે છે. આ, સંસારમાં બનેલા પ્રસંગની વાત હોવા માત્રથી શું નિસિહીનો ભંગ થઈ ગયો કહેવાશે ?
વળી, ગભારામાં પૂજા કરવા માટે પ્રવેશતી વખતે શ્રાવક બીજી વાર નિસિહી બોલીને પ્રતિજ્ઞા કરે છે. આનાથી દેરાસર સંબંધી વાતોના નિષેઘની પ્રતિજ્ઞા હોય છે તેમ જ ચૈત્યવંદન પ્રારંભે ત્રીજી વાર નિસિહી બોલવાની હોય છે, જેનાથી દ્રવ્યપૂજા સંબંધી વાતોનો ત્યાગ હોય છે. એટલે નિસિહી' શબ્દ
| SR No. | 005882 |
| Book Title | Tattvavalokan Samiksha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Abhayshekharsuri |
| Publisher | Kantilal Chhaganlal |
| Publication Year | |
| Total Pages | 238 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 15 MB |