________________
૮૦]
[ધર્મ શા માટે કરવો ? મોક્ષ માટે જ આજે જે એમ કહેવાય છે કે જો શ્રદ્ધા વગેરે શુભભાવ ન હોય તો જિનપૂજન, ગુરુવંદન, વ્યાખ્યાન-શ્રવણ વગેરે શુભ ક્રિયાઓ શું કામ કરે તે તદન ગેરવાજબી છે...તે આ ઉપરથી સ્પષ્ટ સમજી શકાશે.ચારિત્ર સુધીની ક્રિયાઓ પણ જ્યારે અન્ય ઈચ્છાઓથી ઉપર મુજબ કરનાર કરી શકે છે, તો પછી સાઘારણ ક્રિયાઓ માટે તો પૂછવું જ શું ? એ એક વાત
બીજું, જેઓ ક્રિયાઓને દંભ તરીકે ગણી બધા જ દેખાવ ખાતર ક્રિયાઓ કરે છે. એમ માને છે, તેઓનું માનવું પણ ગેરવાજબી છે; કારણ કે સઘળા એ પ્રમાણે કરનારા નથી હોતા. પરંતુ અભવિ અને અભવિતુલ્ય બીજા જેઓ ભવાકાંક્ષી તથા ચારિત્રાદિકને પામીને પણ સિદ્ધાંત માર્ગને આથો મૂકી મનસ્વીપણે લૌકિક ઓઘમાર્ગનું સેવન કરનારા હોય છે, તેઓ એ પ્રમાણે શ્રદ્ધા વગેરે નહિ હોવા છતાં દેખાવ વગેરે ખાતર ક્રિયાઓ કરનારા હોય છે.
ત્રીજું,ભાવ વિના ક્રિયા કરવી નકામી છે. મેરુ સમ ઓઘા મુહપત્તિ થયાં, મન મુંડાવ્યા વિણ માથું મુંડાવ્યું શું કામનું? વગેરે બોલી જેઓ શુભ ક્રિયાઓને તથા સંયમના વિશિષ્ટ લિંગ અને આચારોને વખોડે છે, તેઓ પણ ભયંકર ભૂલ કરે છે; કારણ કે દ્રવ્યક્રિયાઓ પણ ભાવનું કારણ છે. ઘણા તે રીતે પામેલા પણ છે તથા દ્રવ્યચારિત્ર તો અભવિ જેવાને પણ નવમા સૈવેયક સુધી લઈ જાય છે. શુભ ભાવ લાવવા માટે યત્ન કરવો જોઈએ, પરંતુ તે વિના આ ક્રિયાઓને વખોડવામાં તો તેના ઉપરોક્ત અચિંત્ય મહિમા પ્રત્યે કેવલ અખાડા જ કરવામાં આવે છે કે જે વિદ્વાનો માટે લેશ પણ પસંદ કરવા યોગ્ય ગણી શકાશે નહીં.
* આ સિવાય ચોથી વસ્તુ એમાંથી સમજવાની છે, તે એ કે અભવી સંયમ લઈને જે એટલું પણ દ્રવ્યશ્રુત પામે છે, તથા પોતાના આત્માને રૈવેયક સુધી ઊંચો લઈ જાય છે તે પણ સુવિહિત મુનિલિંગનો આદર કરવાથી, સુવિહિત ક્રિયાઓને નિરતિચારપણે અનુસરવાથી યાને ચોખ્ખું સંયમ પાળવાથી અને શાસ્ત્રોક્ત શુદ્ધ દેશના દેવાથી જ, (પણ) નહિ કે કુલિંગ ગ્રહણ કરવાથી, મનસ્વી ક્રિયાઓ કરવાથી અથવા ક્રિયાઓને ઊંચી મૂકવાથી કે કંચન તથા કામિનીના સંસર્ગથી, ચારિત્રને મલિન કરવાથી, કદાગ્રહ અને કુશીલને આધીન થવાથી, તેમ જ શાસ્ત્રથી વિપરીત અને અર્થ-કામાદિની દેશનાઓ આપવાથી.જૈન નામ ધરાવનાર સૌ કોઈ આજે પોતાના આત્મહિતાર્થે આટલું સમજી લે એ ખાસ જરૂરી છે. વિવિધ પ્રશ્નોત્તર, ભાગ-૨, પૃ. ૧૩૮).