________________
કાર
યોગશાસ્ત્ર ભાષાંતર–પંચમ પ્રકાશ
ચાલતી નાડીને રોકવાના અને બીજીને ચલાવવાના ઉપાય
निषिषित्सेद्वहन्तीं यां, वार्मा वा दक्षिणामथ । તક પીયેાઘો, ચથા નાડીતા વહેતુ ॥ રર ॥ વહન થતી ડાખી અથવા જમણી નડિને રોકવાની ઇચ્છા હાય તા ( બેઠાં અગર સુતાં) તે તરફનાં પડખાંને દખાવવું તે તત્કાળ ખીજી નાડિ ચાલતી થશે. ( અને તે બંધ થશે. ) ૨૫૨
अग्रे वामविभागे हि, शशिक्षेत्रं प्रचक्षते ।
વૃદ્ધે રક્ષિળમાર્ગે તુ, રવિક્ષેત્ર મનીશિઃ ॥ ૨ ॥ વિદ્વાન પુરુષા, શરીરના ડાંખા ભાગમાં આગળ ચંદ્રનું ક્ષેત્ર કહે છે અને શરીરના જમણા વિભાગમાં પાછળ સૂર્યનુ ક્ષેત્ર છે, એમ કહે છે. ૨૫૩.
लाभालाभ सुखं दुःखं, जीवितं मरणं तथा ।
વિન્તિ વિહાઃ સવષ્ણુ, વાયુમંગાવેલનઃ ॥ ૨૧૪ ॥ સારી રીતે વાયુના સંચારને જાણવાવાળા વિરલા પુરુષો જ, લાભ, અલાભ, સુખ, દુ:ખ, જીવિત અને મરણને જાણી શકે છે.
अखिलं वायुजन्मेदं, सामर्थ्यतस्य जायते ।
कर्तुं नाडीविशुद्धि यः, सम्यग् जानात्यमूढधीः ।। २५५ ।। જે તિક્ષ્ણ બુદ્ધિવાળા સારી રીતે નાડિની વિશુદ્ધિ કરવાનુ જાણું છે, તેને વાયુથી પેદા થતું સર્વ સામર્થ્ય પ્રાપ્ત થાય છે. ૨૫૫. નાડિ શેાધન કરવાની રીત
नाम्यब्जकर्णिकारूढं, कला विन्दुपवित्रितम् ।
;
रेफाकान्तं स्फुरद्भासं, हकारं परिचिन्तयेत् ॥ २५६ ॥
तं ततश्च तडिद्वेगं, स्फुलिङ्गार्चिः शताश्चितम् । રેસવેર્થમાળ, પ્રાયેચ નમસ્તમ્ ॥ ૨૭ ॥
