________________
ઉપર
યોગશાસ્ત્ર ભાષાંતર-ચતુર્થ પ્રકાશ પગનાં બે તળીયાં એકઠાં કરી લિંગ આગળ રાખી તેના ઉપર બેસી બેઉ હાથનાં આંગળાં આપસમાં ભરાવી ત્યાં પગ ઉપર રાખવા તેને ભદ્રાસન કહે છે. ૧૩૦.
દંડાસન श्लिष्टाङ्गुली श्लिष्टगुल्फो, भृश्लिष्टोरू प्रसारयेत् । ... यत्रोपविश्य पादौ तद् दण्डासनमुदीरितम् ॥ १३१ ॥
બેસીને આંગળીઓ, ગુલ્ફ અને સાથળ એ ત્રણે જમીનની સાથે અડકે તેવી રીતે પગ અસારવા-લાંબા કરવા તેને દંબસન કહેલું છે. ૧૩૧. ન ઉત્કટિક તથા ગેદેહિક આસન
पुतपाणिसमायोगे, प्राहुरुत्कंटिकासनम् । पाणिभ्यां तु भुवस्त्यागे तत्स्यागोदोहिकासनम् ॥ १३२ ॥
કેડની નીચેના ઢગરાઓ (કુલાઓ) ને પાનીની સાથે નીચે જમીન ઉપર અડકાવવા તેને ઉત્કટિકાસન કહે છે તે આસનમાં મહાવીરદેવને કેવલજ્ઞાન થયું હતું, અને પગની પાનીએ જમીન સાથે ન અટકે તેવી રીતે ગાય દેવાને આકારે બેસવું તેને ગોદહિકાસન કહે છે. ૧૩૨.
કાત્સર્ગાસન પ્રતિમુરાર્થસ્થાષિતસ્ય વા. स्थानं कायानपेक्षं यत्कायोत्सर्गः सः कीर्तितः ॥ १३३ ।।
બને ભુજાઓને નીચી લટકતી રાખી, ઉભાં અથવા બેઠાં કાયાની અપેક્ષા રાખ્યા વગર રહેવું તેને કાર્યોત્સર્ગ આસન કહે છે. ૧૩૩.
આ આસને તે એક દિગમાત્ર બતાવ્યાં છે પણ બીજાં અનેક આસને છે છતાં
जायते येन येनेह, विहितेन स्थिरं मनः । तत्तदेव विधातव्यमासनं ध्यानसाधनम् ॥ १३४ ॥
