Lokottar Dandharm Anukampa

SR No.: 005875
Original Sutra Author: N/A
Author: Yugbhushanvijay
Publisher: Gitarth Ganga
Publication Year: 2003
Total Pages: 290
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 19 MB

Page 92

જિનપૂજામાં અલ્પહિંસાના ફળરૂપે મહાઅહિંસાની પ્રાપ્તિની તાર્કિકતા :
સભા:- તેરાપંથી-સ્થાનકવાસીઓ અનેકાંતવાદને નહિ માનતા હોય?
સાહેબજી - જૈનઅનુકંપા સમજવામાં તેઓએ ઘણી જ ગેરસમજ કરી છે. હકીકત એ છે કે કોઇપણ જીવને બચાવવા જાઓ તો અન્ય જીવોની હિંસા તો આવશે જ, અરે ! સુપાત્રની ભક્તિ કરવામાં પણ જીવહિંસાનો સંભવ છે. છતાં અંતિમ ફળશ્રુતિરૂપે અધિક જીવોને સુખ-શાંતિ પ્રાપ્ત થતાં હોય તો અલ્પ હિંસાનું વળતર મહા અહિંસામાં પરિણમશે. તેથી અલ્પ હિંસામાં મરતા જીવો પ્રત્યે પણ અનુકંપાબુદ્ધિ અખંડિત છે. આ સંદર્ભમાં જ પૂ. ઉપાધ્યાયજી મહારાજે જિનપૂજા આદિમાં મૃત્યુ પામતા પૃથ્વીકાય આદિના જીવોનું અનુકંપ્ય તરીકે દષ્ટાંત આપ્યું.
તમારે પણ જિનપૂજા કરતાં મનમાં ભાવ એ જ રાખવાનો કે, મારી શક્તિ હોય તે પ્રમાણે ભવ્યતાપૂર્વક ભક્તિ, અંગરચના કરવાનું મારું કર્તવ્ય છે. તે ભાવનાથી લાખ ફૂલોથી આંગી કરાવો, આગળ વધીને આખું દેરાસર ફૂલોથી મઢી દો, દીવાની રોશની પણ એવી કરો કે આખું દેરાસર ઝળહળતું થાય. આ બધું કરવાથી જીવો તો અવશ્ય મરવાના જ છે, છતાં પણ આવું કરવાનું શાસ્ત્રકારોએ બતાવ્યું છે; કારણ કે પરમાત્મા એ અદ્વિતીય આત્મકલ્યાણનું આલંબન છે, જે મહાપુણ્યોદયે મળ્યું છે. દર્શન કરનારાઓમાં જો કોઈ લાયક જીવ હોય તો આ નિર્વિકારી મુદ્રાનાં દર્શન કરતાં જ બોધિબીજ પામી જાય. વીતરાગ પ્રત્યે અત્યંત અહોભાવ પેદા થવાથી તેને બોધિબીજની પ્રાપ્તિ થશે અને તેનાથી જ તેને ભવાંતરમાં પાછું આ શાસન મળશે, તેથી ફરીથી તેના અહિંસા આદિના પરિણામોના પ્રાગટ્યથી ચારિત્ર પ્રાપ્ત કરી છકાય જીવની રક્ષા કરશે. વળી, આ મુનિના આચાર અને ઉપદેશથી જગતના જીવો અહિંસા ધર્મને પામશે તેમજ આચરણ કરતા થશે, પરિણામે મામૂલી હિંસાનું ફળ અઢળક અહિંસારૂપે આવશે.
સભા:- ફૂલ ઝાડ પરથી નીચે પડે તે જ પ્રભુ માટે લેવાનાં? કે તોડાય ખરાં?
સાહેબજી - આપમેળે પડે તે જ લેવાનાં તેવું એકાંતે નથી. વિધિ એ છે કે રાતરાણી, જૂઇ, પારિજાત વગેરે જે ફૂલો જાતે પડી જતાં હોય તેને તોડવાં નહીં, પરંતુ રાત્રે ઝાડ નીચે કપડું મૂકી રાખવું. સવારે તેમાંથી સારાં ફૂલોને લઈ વાપરવાં. પણ જે આપમેળે પડે તેવાં ફૂલો નથી પરંતુ તોડો નહીં તો ઝાડ પર જ કરમાઈ જાય, તેવાં ફૂલોને ચૂંટવાની આજ્ઞા છે. નહીંતર ગુલાબથી પૂજા તો કદી કરી શકાય નહીં.
લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા”