________________
અહિંસાની વાતમાં તેરાપંથી અને સ્થાનકવાસીઓનો અર્ધજરતીય ન્યાય :
- જૈનોમાં તેરાપંથી પંથ નીકળ્યો, જે પ્રભુ મહાવીરના બીજા સિદ્ધાંતોને માને છે, પણ અહિંસાની વાતમાં તેઓ મૂંઝાઈ ગયા છે. સ્થાનકવાસી પણ ભ્રમિત છે કે પરમાત્માની ભક્તિમાં હિંસા ન કરાય. માટે તેઓ મૂર્તિપૂજાને નથી માનતા; મૂર્તિનો આકાર, વીતરાગતાના આકાર સામે તેમને વાંધો નથી..
સભા - પથ્થરની ગાય જેમ દૂધ નથી આપતી, તેમ આ મૂર્તિ કશું ફળ નહિ આપે તેમ તેઓ માને છે.
સાહેબજી -આકારનો વિરોધ હોય તો ફોટો પણ ન રાખવો જોઈએ. પથ્થરની ગાય જડ છે તેથી દૂધ નથી આપતી, પણ મનમાં ગાયની આબેહૂબ ઉપસ્થિતિ કરાવે છે. વળી જેટલી જડ વસ્તુ છે તેની અત્યારે તમારા મન પર અસર અવશ્ય થાય છે. જો કોઈ સારો કલાકાર હોય તો સિંહનું પૂતળું એવું આબેહૂબ બનાવે કે જોઈને તમને ડર લાગી જાય. આકારમાં પણ ભાવ ઉત્પન્ન કરવાની ચોક્કસ શક્તિ છે. બાકી પ્રભુનો આત્મા સિદ્ધશિલા પર છે, તે પ્રતિમામાં પ્રવિષ્ટ છે તેવું શાસ્ત્રકારોનું કહેવું નથી. માત્ર તેમના આકાર-મુદ્રા વગેરે આપણા ભાવોમાં પ્રાણ પૂરવા માટે આલંબન
- હિંસા છે તેથી જો પરમાત્માની પૂજાં ત્યાજ્ય છે, તો ઉપાશ્રય(સ્થાનક) બાંધવામાં પણ હિંસા થાય છે, તો તે કેમ ત્યાય નહિ? આ બધું અડધું સમજવાથી પંથો પડ્યા
પરમાત્માની પૂજામાં તેઓને ફૂલની હિંસા દેખાય છે, પણ સંઘજમણમાં તો તેનાથી વધારે હિંસા થાય છે. અહીંયાં તો મંદિરમાં નાનો દીવો છે, ત્યાં તો મોટા ચૂલા સળગે છે. ફક્ત પરમાત્માની ભક્તિ કરતાં હિંસાનું પાપ લાગે ને સાધર્મિકભક્તિ કરતાં હિંસાનું પાપ ન લાગે, એમાં કોઈ તર્ક નથી. સ્થાનકવાસી પાંજરાપોળો ચલાવે છે, તેમને પ્રભુને ફૂલ ચડાવવામાં જ હિંસા દેખાય છે, પણ ગાયને ઘાસ ખવરાવવામાં હિંસા નથી દેખાતી.
તેરાપંથી પંથ તો એમ જ માને છે કે કોઇપણ જીવની દ્રવ્યદયા કરવી તે જ પાપ છે. તેરાપંથી પચ્ચખ્ખાણ લે છે કે કબૂતરને ચણ નહિ નાખવી, ગાયને ઘાસ નહીં નાખવું, કૂતરાને રોટલા નહીં નાખવા, અન્નક્ષેત્રમાં દાન નહિ આવું. કોઈ પણ જીવની માવજત કરતાં બીજા જીવો મરે છે માટે પાપ છે એવું તેમનું માનવું છે.
લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા”
૮૨