Page Text
________________
જીવ છોડાવવાના પૈસા જે શરતે લેવાયા હોય તે જ રીતે વપરાય, નહીંતર દાન લઇને જીવ ન છોડાવનારને હિંસાનું પાપ લાગશે. જીવદયાનો આશય નક્કી હોવો જોઈએ. દુષ્કાળ-ધરતીકંપ વગેરે માટે લેવાયેલું ફંડ માનવદયામાં જ વપરાય. જ્યારે પ્રાણીદયા માટે લેવાયેલું ફંડ પ્રાણી માટે જ વપરાય. આમ, સ્પષ્ટતા જોઈએ. સભા ઃ- સંઘમાં જે જીવદયાની પેટી મૂકી હોય છે, તે કેવી રીતે વપરાય ? સાહેબજી :- તે પ્રાણીદયામાં જાય.
સભા ઃ- એ જીવનું પાપકર્મ છે, માટે તેને ખાવાનું નથી મળતું ને ? સાહેબજી :- તેઓનું પાપકર્મ છે, પણ દાનના પૈસા લઇને રાખી મૂકે તેને અંતરાયકર્મ બંધાય જ.
માનવદયા, પ્રાણીદયા, જીવદયા સુધી વ્યાપક જૈનધર્મમાં દયાનું ક્ષેત્ર છે, માટે કોઇપણ જીવની હિંસા એ પાપ છે.નાના જીવની હિંસામાં ઓછું પાપ, ને મોટા જીવની હિંસામાં મોટું પાપ, એવું એકાંતે ધોરણ ન બંધાય. આપણે વિકસિત ભવમાં છીએ, પશુઓ આપણાથી અવિકસિત છે, જ્યારે એકેન્દ્રિયના વિકાસનું સ્તર તો એકદમ નીચું છે. હવે જેનો વિકાસ વધારે તે વધુ શક્તિશાળી, પરંતુ તેથી તેને નાના જીવને મારવાનું લાઇસન્સ ન જ મળે. તમારા ઘરમાં પણ નાનું બાળક જન્મે ત્યારે કે પથારીમાં આળોટે ત્યારે કે ત્યાર બાદ જમીન પર ઘસડાઇને ચાલતું હોય ત્યારે, આ બધી અવસ્થામાં તમે તેની કેવી માવજત કરો છો ? પછી તે જ બાળક જેમ જેમ વધારે સશક્ત થતું જાય, તેમ માવજત ઓછી કરતા જાઓ છો. ટૂંકમાં જેમ નબળો વધુ તેમ માવજત વધારે, જેમ સબળો વધુ તેમ માવજત ઓછી. કુદરતમાં નબળા જીવોની હિંસા કરવી તે પણ પાપ છે. તેથી જ અમુક જીવોની હિંસા એ હિંસા, ને અમુક જીવોની હિંસા તે પાપ નહિ, આ સિદ્ધાંત બરાબર નથી. પ્રભુ મહાવીરે તો અહિંસામાં કોઈ જીવની બાદબાકી નથી કરી. તીર્થંકરોની દયામાં બધા જ જીવોનો સમાવેશ થાય છે: ધર્માત્માએ જીવમાત્રની જયણા પાળવી જોઈએ. દયામાં અમુક જીવને માનીતા ક૨વા ને અમુક જીવને અણમાનીતા કરવા તેવું નથી હોતું. તેથી અમુકના રક્ષણ માટે બીજાને મારવા તે પણ બરાબર નથી. માણસને ખવરાવવા પશુને ન મરાય, માટે જ માંસના દાનને આપણે ખરાબ કહીએ છીએ.
લોકવ્યવહા૨માં જેટલું અનુકંપાનું કાર્ય ગણાય છે તેમાં અમુક જીવોને શાંતિ આપવા બીજા અનેકને અશાંતિ આપવી પડે છે. તેથી જ તેને જૈનઅનુકંપામાં નથી
ગણતા.
લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા”
NAN
૮૧
| SR No. | 005875 |
| Book Title | Lokottar Dandharm Anukampa |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Yugbhushanvijay |
| Publisher | Gitarth Ganga |
| Publication Year | 2003 |
| Total Pages | 290 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 19 MB |