Page Text
________________
અહીંથી ગયેલા તો આર્ય જ કહેવાશે. દેવ-ગુરુ-ધર્મને છોડીને કમાવા કે ભોગની સામગ્રી મેળવવા ખાતર-અહીંથી ત્યાં અનાર્ય ભૂમિમાં ગયા છે, તેમનામાં અનાર્ય લોહીના સંસ્કાર નથી. વળી પૈસા ઉપર કોઈ આર્ય-અનાર્યની છાપ નથી. પૈસા | ધર્મક્ષેત્રમાં કેવી રીતે વાપરવા તે આગળ આવશે. એમાં તો ઘણી જ જટિલતા છે. અત્યારે તો સમાજમાં એવું મનાય છે કે blackનો-બે નંબરનો પૈસો ધર્મના કામમાં વપરાય તો ધર્મનું કામ પણ મેલું થાય. જોકે આપણાં શાસ્ત્રો સાધનશુદ્ધિને માને છે, ધન એ દાન દ્વારા સત્કાર્ય કરવાનું સાધન છે, તે શુદ્ધ હોય તો વધારે લાભ છે. તેનું વિવેચન આગળ આવશે. પૈસાનો સંબંધ જાતિ સાથે ગોઠવવાનો નથી. તમારો પૈસો કે બીજાનો પૈસો તેમાં ભેદ નથી પડતો, પણ કમાવાની રીત પર ભેદ પડે છે. આર્યદેશમાં અનુકંપાદાન સહજ પ્રચલિત છે અને આર્યધર્મોમાં વિવિધ પ્રકારે તેનો ઉપદેશ છે :
- દરેક સમાજમાં અનુકંપાદાન પ્રચલિત હોય છે. સમાજમાં વિકૃતિ કે સ્વાર્થ વધે તો અનુકંપાદાનમાં ઘટાડો આવે છે. Foreignમાં-પરદેશમાં અત્યારે ઘણાં . અનુકંપાનાં ક્ષેત્રો બંધ કરી દીધાં છે, જેમ કે ભિખારીને ભીખ માંગવાનો અધિકાર નહિ, દીન-દુઃખી-લૂલા-લંગડાની જવાબદારી સરકાર લે છે; પછી ભલે સરકાર તમારી પાસેથી ટેક્ષ લઈને તેમને સાચવે, આમાં દીન-દુઃખીની માવજત થવા છતાં દાનનો ભાવ-ગુણ રહેતો નથી. માર્ગાનુસારીના ગુણમાં આવે છે કે સમાજના નબળાવર્ગને, સ્વેચ્છાએ દયાબુદ્ધિથી શક્તિ પ્રમાણે સાચવવા, તેમની પ્રાથમિક જરૂરિયાતો પૂરી પાડવી; કારણ કે આપણે સદ્ધર છીએ,તેથી સમાજના નબળા વર્ગને સાચવવાની આપણી ફરજ છે. સમાજનું આપણા પર ઋણ છે, આવા શુભભાવથી સાચવતા. વળી નબળાવર્ગને થતું કે સમાજ અમને સાચવે છે, તેથી તેમના મનમાં ઉપકૃતતાનો ભાવ રહેતો. આમ, બંને બાજુ શુભભાવ હોવાના કારણે પુણ્ય બંધાતું.
અજૈન આર્યધર્મોમાં પણ શક્તિ મુજબ દયા-પરોપકાર આદિ ભાવો કરવાના કહ્યા છે. તેમનાં શાસ્ત્રોમાં પણ “અતિથિ દેવો ભવ', “આંગણે આવેલો ખાલી હાથે પાછો ન જાય', “થોડું પણ આપીને જમો' વગેરે કહેવાયું છે. ગૃહસ્થાશ્રમના ધર્મો દર્શાવતાં દયા-દાન-પરોપકારનાં કર્તવ્યો ઉપદેશ્યાં છે. ગૃહસ્થ ભોગ ભોગવીને માત્ર પાપ ન બાંધે, પરંતુ તે જ ભોગસામગ્રીથી સત્કાર્યો પણ કરે, જેથી પુણ્ય બંધાય તેવી તેમની પ્રેરણા છે. જમતાં પહેલાં ઇષ્ટ દેવ-સંન્યાસી-પવિત્ર બ્રાહ્મણો આદિની
લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા”
૬૯
| SR No. | 005875 |
| Book Title | Lokottar Dandharm Anukampa |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Yugbhushanvijay |
| Publisher | Gitarth Ganga |
| Publication Year | 2003 |
| Total Pages | 290 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 19 MB |