________________
ખેડૂતો, બેંકવાળા, વકીલો બધા જ કહેશે કે અમે સેવા કરીએ છીએ. ખરેખર સેવા તો મફતમાં આપવાની હોય.
પૂજ્યાપૂજ્યના અવિવેક અંગે તામલિતાપસનું દૃષ્ટાંત :
દયાપાત્રમાં દયા જ હોય, ભક્તિ નહિ. અપૂજ્ય પ્રત્યે ભક્તિભાવ કરાય જ નહીં. અરે ! નમ્રતાનો-વિનયનો વ્યવહાર કરો તો પણ પાપ લાગે. તામલી તાપસ અતિશય ગુણવાન હોવા છતાં, ખોટી નમ્રતા ને અપૂજ્યમાં સેવાનો ભાવ હોવાથી છેક સુધી મિથ્યાત્વમાં રહ્યા..
તામલી તાપસ ઊંચી કક્ષાના સંન્યાસી છે. ગૃહસ્થ જીવનમાં ખાનદાન શ્રીમંત કુટુંબની વ્યક્તિ છે, સાથે પરોપકારી સજ્જન છે. પ્રસંગે ગામમાં સૌને સહાય કરે છે, તેથી બધા તેમને બાપની જેમ માને છે. જીવનમાં અનેક સત્કાર્યો કરે છે. તેમને એક દિવસ વિચાર આવે છે કે, મને આ બધું પુણ્યથી મળ્યું છે તેથી હું સત્કાર્યો કરી શકું છું; પણ આવતા ભવે જો પુણ્ય ઓછું હશે તો શ્રેષ્ઠ સત્કાર્ય નહીં કરી શકું. તેથી ઊંચું પુણ્ય બાંધવા કેવું સત્કાર્ય કરવું તેનો વિચાર કરે છે. તેમના શાસ્ત્રમાં લખ્યું છે કે ઊંચું પુણ્ય ત્યાગધર્મથી બંધાય છે. તેથી તે તમામ ભોગસુખોનો ત્યાગ કરી સંન્યાસી બને છે. આ વખતે આખું ગામ રડે છે. તો તેમનામાં કેટલી પરોપકારશીલતા હશે ! જે દિવસે સંન્યાસ લીધો ત્યારથી છઠ્ઠના પારણે છઠ તપ કરે છે. પારણામાં પણ માલપાણી ખાવાની વાત નથી. ભિક્ષામાં એકલા ભાત લાવવાના. તેના ચાર ભાગ પાડી, એક ભાગ પંખીને (ખેચરને) નાંખે છે, બીજો ભાગ પાણીમાં માછલાં વગેરેને (જળચરને) નાંખે છે, ત્રીજો ભાગ કૂતરાં આદિને (સ્થળચરને) નાંખે છે. આમ, ત્રણ ભાગ દાનમાં આપી ચોથા ભાગને, ૨૧ વખત પાણીથી ધોઈને વાપરે છે. તેમની સાધના વિચારતાં તો ભલભલા આભા જ થઈ જાય, અને ગુણોનો પણ કોઈ પાર નથી. પરોપકાર, તપ, સંયમ, વૈરાગ્ય, બ્રહ્મચર્ય, ઉદારતા બધું જ છે. આવો ઉત્કટ તપ તે વખતનાં આયુષ્ય લાંબાં હોવાથી લગાતાર ૬૦,૦૦૦ વર્ષો સુધી કરે છે. પરંતુ અવિવેક એ છે કે, એમના મનમાં વાત બેસી ગઈ છે કે, આત્મામાત્રમાં ભગવાન વસે છે, તેથી ગુણી-દુર્ગુણીનો વિચાર કર્યા વિના જ્યારે ભિક્ષા આદિ લેવા જાય, ત્યારે રસ્તામાં ગાય, કૂતરા, પશુ, માણસ, મહાત્મા કે ગુંડો જે મળે તે બધાને ભક્તિભાવ-પૂજ્યભાવ સાથે હાથ જોડે છે.
લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા”
૪૩