Lokottar Dandharm Anukampa

SR No.: 005875
Original Sutra Author: N/A
Author: Yugbhushanvijay
Publisher: Gitarth Ganga
Publication Year: 2003
Total Pages: 290
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 19 MB

Page 71

સભા:- દીન-દુઃખિયાની સેવામાં પ્રભુભક્તિ આવી જાય?
સાહેબજી:- પહેલી વાત તો એ છે કે દીન-દુ:ખિયાની સેવા ન હોય, સેવા તો પૂજયની જ હોય. ભિખારીને દાન, ભક્તિબુદ્ધિથી નહિ પણ દયાબુદ્ધિથી આપવાનું છે. ભિખારી પ્રત્યે અહોભાવ થાય તો મિથ્યાત્વ લાગે. અનુકંપાદાન ન કરવાનું કહેતા નથી, પણ તેની સરખામણી સુપાત્રદાન સાથે થાય જ નહીં, વળી તમે તો દયાને સેવા બોલો છો. ભૂતકાળમાં પાપ કર્યા હશે તેથી જ તેઓ આ દુઃખી અવસ્થા પામ્યા છે. વળી અત્યારે પણ તેમનામાં ધર્મ નથી જ. જેનામાં ગુણ નથી તેની સેવા નથી ને ભક્તિ પણ નથી, તેની સેવા કે ભક્તિ ન જ કરાય. સુપાત્રનો મહિમા ખરેખર તમે નથી સમજ્યા. અરે ! સુપાત્ર કોને કહેવાય તે પણ સમજયા નથી. સુપાત્રદાનના ભોગે અનુકંપાદાન એ ઊખરભૂમિમાં ઉત્તમ બિયારણનીવાવણી કરવા સમાન છે :
મહાવીર પ્રભુએ છેલ્લા સોળ પહોર દેશના આપી છે. બીજા કોઈ તીર્થકરે આટલી લાંબી દેશના આપી નથી. તે દેશનાંમાં આવેલા પુણ્યપાળ રાંજાને આઠ સ્વપ્ર આવ્યાં છે. તેઓ મહાવીર પ્રભુના પરમ ભક્ત છે. આમ તો નિયમ છે કે પોતાને સ્વપ્ર આવે તો પોતાને જ ફળ મળે, પણ શાસનને સર્વસ્વ માનનારા આમનાં સ્વપ્રનું ફળ શાસન સાથે સંકળાયેલું છે. તેમને સ્વપ્રમાં ઊખરભૂમિમાં ઉત્તમ બિયારણની વાવણી કરનારા મૂર્ખ ખેડૂતોનું દર્શન થયું છે. તે સ્વમના ફલાદેશમાં પ્રભુએ જણાવ્યું છે કે, કલિકાલમાં લોકો ફળદ્રુપભૂમિતુલ્ય સુપાત્રમાં દાનરૂપી ઉત્તમ બિયારણની વાવણી ન કરતાં, ઊખરભૂમિરૂપી કુપાત્રમાં દાનરૂપી ઉત્તમબિયારણની વાવણી કરશે. અને વર્તમાનમાં આ કાળનો પ્રભાવ આપણે પ્રત્યક્ષ જોઈએ છીએ કે સુપાત્રમાં દાન આપવાનું મહત્ત્વ નહિ લાગતાં લોકો અનુકંપામાં દાન વધારે આપે છે. આ ઊંધો પ્રવાહ છે. નાનો પણ ધર્મ અવસરે અવશ્ય કરવાની પ્રભુની આજ્ઞા છે. એટલે અનુકંપા પણ અવસરે ન કરો તો પાપ લાગે. અનુકંપા કરવાની જરૂર છે પણ સુપાત્રના ભોગે નહીં. સેવા સેવ્યની હોય છે, અનુકંપ્યની ન હોય.
આ યુગમાં શબ્દો મનફાવે તેમ વપરાય છે. ડૉક્ટરો ફી લઇને દવા કરે છે, છતાં અમે સેવા જ કરીએ છીએ, એમ જ બોલે છે. હકીકતમાં સમાજને ખંખેરતા જ હોય છે. અહીં સેવા શબ્દ વાપરવો એ વાણીનો વ્યભિચાર છે. પછી તો સમાજમાં
૬૨
લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા”