________________
સાતે ક્ષેત્રનું સુપાત્રદાન અનુકંપાદાન કરતાં અસંખ્ય ગણું ઊંચું છે. તેના ફળને અનુકંપાદાનના ફળ સાથે સરખાવાય પણ નહીં, નહીંતર અવમૂલ્યન થશે. અનુકંપાદાન કોઈ પણ અવસરે કરો તો સુપાત્રદાન સાથે સરખામણી ન કરવી, નહીંતર આશાતનાનું પાપ લાગશે.
વર્તમાન યુગમાં અનુકંપાદાનની જ બોલબાલા છે અને સુપાત્રદાનનું ઠેર ઠેર અવમૂલ્યન કરાય છે. પરંતુ અનુકંપાદાનની સામે સુપાત્રદાનની ગુણવત્તા ઓછી આંકવાનું કામ તમે જીવનમાં કરતા નહીં. ધર્મ કરનારને આ મારી અંતરથી ભલામણ છે. આજે પ્રચાર દ્વારા ઘણો વર્ગ એવું માનતો થઈ ગયો છે કે ‘૨૫ લાખ રૂપિયાનું દેરાસર કે ઉપાશ્રય કરાવવાં, ઉપધાનો કરાવવાં, મહોત્સવી કરાવવા, તીર્થયાત્રા કરાવવી : આ બધામાં પૈસાનો ધુમાડો કરવાનો શું મતલબ છે ? તેના કરતાં દેશમાં ગરીબો ઘણા છે, તેમના માટે કંઇક કરવું જોઈએ. દેરાસર-ઉપાશ્રય તો ઘણા થઈ ગયા છે, તેની હવે જરૂર નથી.’’ આવું વલણ વધતું જ જાય છે. પણ બોલનારને ખબર નથી કે આવું બોલવા દ્વારા કેવા ચીકણા કર્મબંધ થાય છે ! કઈ વસ્તુની તમે આશાતના કરો છો તેનો તમને ખ્યાલ નથી.
પરમાત્મભક્તિ તે સુપાત્રદાનરૂપ સત્કાર્યનું શ્રેષ્ઠ ક્ષેત્ર છે, એનું તમે માનવદયારૂપ અનુકંપાના હીનક્ષેત્રમાંconversion-રૂપાંતર કર્યું કહેવાય. અર્થાત્ સુપાત્રમાં હિસ્સો તે બિનજરૂરી હિસ્સો છે તેથી તે હિસ્સો અનુકંપામાં વાપરો તેવું મંતવ્ય થાય. દા.ત. તમારે ઘરમાં ૧૫૦૦૦ની આવક હોય અને તેમાં તમારી માની દવાનો માસિક ખર્ચ ૧૫૦૦થી ૨૦૦૦ હોય, વળી બીજા ખર્ચા જેવા કે ટી.વી. વિડીયો મોજશોખનાં સાધનો વગેરેમાં ખર્ચો વધારે થતો હોય, તેથી ખાવક ઓછી પડતી હોય, તો તે વખતે તમને મનમાં એમ થાય કે માની દવામાં કાપ મૂકું, કેવો પરિણામ કહેવાય ? તમને પોતાના મોજશોખ, ખાધાખોરાકીમાં કાપ મૂકવાનો વિચાર ન આવ્યો અને માના જ ખર્ચા આંખે આવ્યા ?
તો આ
દેવ-ગુરુના ઉ૫કા૨ની તોલે કોઈ જ ઉપકાર આવી શકે તેમ નથી. વાસ્તવમાં આ ક્ષેત્રમાં વધારે ખર્ચાતું નથી. અત્યારે તો ફુગાવાના કારણે આંકડાની રમત છે. ભૂતકાળમાં લાખની કિંમત હતી તે હાલ કરોડથી પણ વધુ થાય, પણ કરોડ બોલાતાં તમારું મોઢું પહોળું થઈ જાય છે. સંઘમાં ભૂતકાળમાં દાનનો પ્રવાહ હતો તેના કરતાં કિંમતમાં અત્યારે કાંઈ વધારે કહી શકાય તેવો દાનનો પ્રવાહ નથી. માત્ર આંકડાના સરવાળા બાદબાકી જ છે. તમારા માબાપમાં જે શ્રદ્ધા-ધર્મભાવ હતો, તેના કરતાં
લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા”
५०