________________
તા. ૨૭-૦૭-૯૪, બુધવાર
અનંત ઉપકારી, અનંત જ્ઞાની શ્રી તીર્થંકર પરમાત્મા દાનધર્મનો સમ્યફ બોધ કરાવવા આ ધર્મતીર્થની સ્થાપના કરે છે.
દાનધર્મ એ વિવિધ પાસાંથી સમજવા જેવો એક શ્રેષ્ઠ કક્ષાનો ધર્મ છે. જો જીવ આ ધર્મને સાંગોપાંગ રીતે સમજી જાય તો પોતાનું કલ્યાણ તે તેના દ્વારા અવશ્ય કરી - શકે છે. તીર્થકરકથિત ધર્મોમાંથી એક પણ ધર્મને જો સર્વાગી સમજીએ તો સંપૂર્ણ મોક્ષમાર્ગનો બોધ થાય છે, તેવો તીર્થકરોનો ધર્મ છે.
દાન, શીલ, તપ અને ભાવ આ ચારેયમાં આરાધનાના અસંખ્ય યોગ છે. . અરે! તેમાંથી એક પણ યોગ લઇએ તો તે યોગથી અનંતા જીવો મોક્ષે ગયા છે. તીર્થકરકથિત પ્રત્યેક યોગની આરાધના દ્વારા મોક્ષે જવાય છે. કોઇપણ યોગને તમે પરાકાષ્ઠા સુધી લઈ જઈ શકો, તો તૈનામાં મોક્ષ આપવાની સંપૂર્ણ તાકાત છે. તેથી જ એક યોગને પણ સર્વાગી રીતે સમજવો જોઈએ. બીજા ધર્મોના દાનધર્મ કરતાં આપણો દાનધર્મ પાયામાંથી જુદો પડે છે. આપણા તીર્થકરોએ આપણને વિશેષ પ્રદાન કર્યું છે.
સુપાત્રદાનના ભોગે અનુકંપાદાનનું મહત્ત્વ વધારવું તે વિચારમાત્ર પણ મહાપાપ છે. તેથી લોકસંજ્ઞાથી પણ તેમાં તણાવું નહિ અને વિચક્ષણ બનવું
અનુકંપાદાન દયાપાત્રમાં થાય, સુપાત્રદાન ભક્તિપાત્રમાં થાય. ભક્તિપાત્રમાં અનુકંપા થાય તો પાપ લાગે ને અનુકંપાના પાત્રમાં ભક્તિ થાય તો પાપ લાગે. પાત્ર-અપાત્રનો અવિવેક મિથ્યાત્વ છે. જૈનશાસ્ત્રોએ ભક્તિનાં પાત્રો સાત ક્ષેત્રમાં વહેંચી આપ્યાં છે. તેની બહાર કોઈ પણ ભક્તિપાત્ર રહેતું નથી. વિસ્તારથી સાત ક્ષેત્રના દાનની સમીક્ષા બતાવી છે, પરસ્પર ઊંચા-નીચાનો ભેદ બતાવ્યો છે. વળી
લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા”
૫૯
