Page Text
________________
સભા :- રાત્રે ભિખારીને અન્ન આપે તો ચાલે ?
સાહેબજી :- દાન આપનાર કઈ ભૂમિકાનો માણસ છે તે જોવું પડે. દાતા જે ભૂમિકાનો હોય તે ભૂમિકાને ઉચિત વ્યવહાર કરવાનો આવે.
સભા:- અમારા દીકરા રાત્રે જમતા હોય અને મહેમાન આવે તો રાત્રે ભોજન અપાય કે નહીં?
સાહેબજી :- જો તમારા ઘરે રાત્રિભોજન થતું હોય તો તમારે આપવું પડે. પરંતુ જો તમારા ઘરમાં શ્રાવકાચાર પળાતો હોય તો મહેમાનોને પણ રાત્રે આપવાની જરૂર નથી. તમારી ભૂમિકા પ્રમાણે વ્યવહાર કરવાનો છે: તમારા દીકરાને જમાડો ને બીજાને ન જમાડો તો પારકા પોતાનો ભેદ કર્યો કહેવાશે. જે ખોટું કર્યું કહેવાય. આ એવી વાત છે કે મહેમાન આવે ને રસોઇ કરું તો હિંસા થાય અને પોતાના માટે કરું તો હિંસા ન કહેવાય !
અનુકંપાદાનના ઘણા પ્રકાર પડે છે. હલકા શુભ પરિણામવાળા દાનથી થોડું પુણ્ય બંધાશે, અને ઘણું પાપ બંધાશે. ઇશુ ખ્રિસ્તે માછલાનું દાન ઉદારતાથી કર્યું છે, કારણ કે સ્વયં ભૂખ્યા રહીને વસ્તુ આપી છે, તેથી ઉદારતા-પરોપકારવૃત્તિ અવશ્ય છે. પણ આ હલકું દાન કહેવાશે. આ દાનની અનુમોદના જૈન એવા તમારાથી કરી શકાય નહીં, કારણ તે દાનમાં હિંસા ઘણી છે. આવાં દાન અનાર્યદેશના લોકો કરે તો આપણે નિંદા નથી કરતા, પણ જો આર્યદેશના અહિંસક લોકો જે ધર્મ પામેલા છે, આસ્તિક છે, તે જો આવી પ્રવૃત્તિ સત્કાર્યબુદ્ધિથી કરે તો તે વાજબી ન જ ગણાય. અનાર્ય માટે તો એ જ લેવલ છે, કારણ કે ત્યાં હાઇલેવલના વિચારો સ્ફુરી શકે તેમ નથી. જો તેઓને આવા દાનની ના પાડશો તો ઊલટા કંજૂસ બનશે. તેમની સમાજવ્યવસ્થામાં ભલે તે દાન કહેવાય પણ તેમાં થોડા શુભભાવ સહિત ક્રૂરતાદિ અશુભભાવો તીવ્ર હોવાના કારણે તે આર્યઅનુકંપાદાન ન કહેવાય.
કોઈ જીવને ધર્મભ્રષ્ટ કરી અધર્મના માર્ગે લઈ જવો તે ભાવહિંસા મોટામાં મોટું પાપ છે ઃ
તમે દ્રવ્યહિંસાને હિંસા તરીકે માનો છો, તેથી તમને પ્રાણિહિંસાયુક્ત દાનની આ વાત બુદ્ધિમાં બેસી જાય છે. તેમાં પણ પંચેન્દ્રિય જનાવરની કતલથી અરેરાટી થઈ જાય છે, પરંતુ એકેન્દ્રિય જીવોની દ્રવ્યહિંસાની તમને બહુ અસર થતી નથી.
લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા”
૫૪
| SR No. | 005875 |
| Book Title | Lokottar Dandharm Anukampa |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Yugbhushanvijay |
| Publisher | Gitarth Ganga |
| Publication Year | 2003 |
| Total Pages | 290 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 19 MB |