Page Text
________________
અરે ! દેરાસર-ઉપાશ્રયમાં દાન આપો તે વખતે પણ તમારી નામના-જાહેરાત થાય, જેથી તમારી માનની વૃત્તિ પોષાતી હોય તો તે માત્રામાં પાપ બંધાય. પરંતુ “આ તો ઉત્તમ ધર્મકાર્ય છે, આમાં સ્વ ને પરનું હિત છે, આમાં વપરાયેલી લક્ષ્મી સાર્થક છે.” આવો શુભભાવ હોય તો ચોક્કસ પુણ્ય બંધાય. વળી જેટલા ટકા શુભભાવ તેટલા ટકા પુણ્ય ને જેટલા ટકા અશુભભાવ તેટલા ટકા પાપ બંધાય, અને એકલો અશુભભાવ જ હોય તો માત્ર પાપ જ બંધાય.
સભા - ઉદારતાનો ભાવ એટલે શું?
સાહેબજી:-જીવ મારું-મારું અનંતકાળથી કરતો આવ્યો છે, તે બીજાને સ્વાર્થ વિના કાંઈ આપવા તૈયાર નથી. અહીં જે પોતાની માલિકીનું છે તેનાથી બીજાનું હિત-ભલું થતું હોય, તો સ્વના લાભને ગૌણ કરી બીજાના ઉપયોગ માટે ઘસાવાની બુદ્ધિ તે ઉદારતા. સર્વ પ્રકારના દાનમાં ઉદારતા તો જોઈશે જ. જેનામાં ઉદારતા નથી તે કોઈ પણ પ્રકારનું દાન નથી કરી શકતો. દાનમાં પણ અનેક કવોલીટી
આવશે.
દાતાની કક્ષા અનુસાર અનુકંપાદાનના અનેક પ્રકાર પડે છે, તેમાં ઉપલી કક્ષાનો દાતાર નીચલી કક્ષાનું દાન ન કરે :
જૈનેતર પણ ભૂખ્યાને અન્નદાન વગેરે કરે છે, પણ વિવેક ન હોવાના કારણે રાત્રે કંદમૂળ આદિ ખવડાવે છે. આ દાનમાં ઉદારતાનો ભાવ છે પણ હિંસાઅહિંસાનો વિવેક નથી: તેવી જ રીતે અનાર્ય દેશમાં જન્મેલાને સ્વયં જીવનમાં ભક્ષ્ય-અભક્ષ્યની ખબર નથી. ત્યાં માંસાહાર તથા દારૂ ૯૫%ના જીવનમાં હોય છે. તેથી તેમને ત્યાં કોઈ ભિખારી આવે તો દાનમાં પણ ઘરમાં બનેલી અભક્ષ્ય વસ્તુ જ આપશે. અરે ! ઈશુ ખ્રિસ્ત, મહમદ પયગંબર વગેરેના ખુદના જીવનમાં પણ માંસાહાર હતી. તે ધર્મમાં ઈશ્વરતુલ્ય જેની ભક્તિ કરવામાં આવે છે, તેમના જીવનમાં પણ આ દૂષણો હતાં.
બાઈબલમાં જ કહ્યું છે કે એક વખત ઇશુખ્રિસ્ત ભિક્ષામાં પાંચ માછલી લાવ્યા. તેમનામાં પરોપકાર-ઉદારતાની વૃત્તિ તીવ્ર હતી, તેથી જયારે ભોજન કરવા બેઠા ત્યારે તેમાંથી ભિક્ષુકને ત્રણ માછલી દાનમાં આપી દીધી. વિચારો કે પોતાના માટે લાવેલી વસ્તુ પોતે ભૂખ્યા રહીને પણ આપી દીધી ! આમાં શુભભાવ હતો પણ તે દાન હલકી કક્ષાનું કહેવાશે. લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા”
૫૩
| SR No. | 005875 |
| Book Title | Lokottar Dandharm Anukampa |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Yugbhushanvijay |
| Publisher | Gitarth Ganga |
| Publication Year | 2003 |
| Total Pages | 290 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 19 MB |