________________
અને કર્તુત્વને સમજો તમારા કર્મના કર્તા-હર્તા-ભોક્તા તમે જ છો, બીજાના કર્મના કર્તા-હર્તા-ભોક્તા તમે નથી; છતાં બીજાને કર્મબંધમાં કે કર્મની નિર્જરામાં નિમિત્ત થઈ શકો છો. તમને પાપ બંધાવવાનું કોઈને મન હોય તો તમને એવી સળી કરે કે તમે તરત જ ગુસ્સે થઈ જાઓ.
સભા - સાહેબજી ! સળી કરનારને પણ પાપ બંધાય ને?
સાહેબજી:- એના ભાવ પ્રમાણે એને પણ પાપ બંધાય, તમારા ભાવ પ્રમાણે તમને પણ બંધ થાય. કુદરતના નીતિનિયમો crystal clear-સ્ફટિક જેવા ચોખા છે. યુગલિકે જે પુણ્ય-પાપ બાંધ્યાં તે તેને જ ભોગવવાં પડશે. અત્યારે પેલા દેવને તેના તરફ અતિશય દ્વેષ થવાથી વિચારે છે કે, તેઓને દુઃખી કરવા હોય, તો પાપના હિસ્સેદાર બનાવવા પડે. અને તે માટે પાપની જ બુદ્ધિ પેદા થાય એવા વાતાવરણમાં મૂકી દેવા. આમ, આ સામગ્રી દ્વારા તેમનામાં પાપની બુદ્ધિ પેદા કરીને.કુકર્મ કરાવ્યાં જેથી મરીને સાતમી નરકે ગયા. હવે જો પેલા દેવે આ યુગલિકોને સીધાં રિબાવી રિબાવીને માર્યા હોત તો આટલું દુઃખ ન પડત. જ્યારે સાતમી નરકના ૩૩ સાગરોપમના આયુષ્યમાં તો એક વખતના મૃત્યુને બદલે અસંખ્ય મૃત્યુની વેદના ભોગવવી પડશે. આમ, દેવતાએ રાજસત્તા, ભોગ આપીને પરંતુ બુદ્ધિ બગાડીને વેરનો ભાવહિંસા દ્વારા ભારે બદલો લીધો.
એક વ્યક્તિને સીધી રીતે મારી નાંખવામાં જે પાપ છે, તેના કરતાં આત્માપરલોક, પુણ્ય-પાપની શ્રદ્ધાથી તેને ભ્રષ્ટ કરો તો ઘણું ભયંકર પાપ બંધાય છે; કારણ કે ભાવહિંસાથી તેના ભવોભવ બગડે છે. ભાવહિંસા કેટલી ભયંકર છે તેનો હવે ખ્યાલ આવે છે? કુશિક્ષણ એ પણ ભયંકર ભાવહિંસા છે. કારણ કે તે પણ ભણનારની બુદ્ધિ ભ્રષ્ટ કરે છે. તેથી તેમાં સત્કાર્યની બુદ્ધિથી દાન આપવું એ સીધું ભાવહિંસાના સાધનને સમર્થન આપવા બરાબર છે, તેથી અતિશય ગેરવાજબી
પણ તમને તો દ્રવ્યહિંસા જ હિંસા તરીકે દેખાય છે, ભાવહિંસા દેખાતી નથી. અરે ! શાસ્ત્રો તો કહે છે કે શ્રાવક દીકરાની શારીરિક ચિંતા કરતાં આત્મિક ચિંતા જ વધારે કરે. અને આત્મિક ચિંતા ન કરનારાં માબાપ દીકરાનાં હિતેચ્છુ નહિ પણ દુશ્મન જ છે. જે માબાપ દીકરાને આત્મિક રીતે નુકસાન થાય તેમ ઉછેરે, તે માબાપ કસાઈ કરતાં પણ ભંડાં છે, એવું શાસ્ત્રીય વિધાન છે. કારણ કે કસાઈ તો
.
૪૮
લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા”