________________
એક એક સામાન્ય દવાના અખતરા પણ પશુઓ ૫૨ કરાય છે. અરે, ફક્ત દવાની વાત ક્યાં ક૨વી ? આ તમારા શર્ટ છે, તેમાં artificial yarn(કૃત્રિમ તાંતણા)છે, તેમાં વપરાયેલા કેમીકલ્સની અસર તમારી ચામડી ઉપર કેવી થશે તે જાણવા માટે પણ પશુઓનો જ ઉપયોગ કરાય છે, કારણ બિચારાં અનાથ છે.
તમારા બજારમાં મુકાતા, detergent-ડીટર્જન્ટ પાવડર વાપરતાં બહેનોના હાથ ઉપર કેવી અસર થશે તે જાણવા પ્રયોગરૂપે સસલાની આંખમાં પહેલાં ઉપયોગ કરાય છે. આમ, પ્રયોગમાં કેટલાંયે સસલાં આંધળાં થઈ જાય છે. આવી લાખો પ્રકારની કેટલીયે ઘોર હિંસાઓ થાય છે, છતાંય તમે દુભાતા દિલે-અરેરાટી સાથે એલોપેથી દવા લેતા હો, તો હું તમને નાલાયક નહીં કહું. વળી ગમે તેવી કટોકટીમાં પણ જો હું તમને વિલાયતી દવા લેવાની ના કહું, તો તમે એમ કહેશો કે મહારાજ સાહેબ અમને મારી નાંખવા માંગે છે. પણ ગમે તે સંયોગમાં લેવી પડે તોય તમારે એને ખરાબ તો માનવી જ પડે. તમારે તેનો ઉપયોગ કરવો પડે એવું બનેં, પણ દાન તરીકે તે ક્ષેત્રમાં ધન તો ન જ અપાય.
જૈનોએ અનુકંપાદાન કરતાં ક્ષેત્ર પણ જોવું જ પડે. જયાં પાછલે બારણે ભારે હિંસા, શોષણ આદિના દોષો પોષાતા હોય ત્યાં દાન આપવું વાજબી નથી જ.
આપણી ધર્મસંસ્કૃતિનો જે જબ્બર નાશ થયો છે અને થઈ રહ્યો છે તેનું કારણ આજનું ધર્મવિરોધી નાસ્તિકતાપોષક શિક્ષણ છે :
શિક્ષણના ક્ષેત્રમાં પણ મેં જે વાત કરી છે, તેના માટે શ્રોતાઓમાં ઘણા કુવિકલ્પો થયા છે. પણ એટલું ધ્યાનમાં રાખજો કે અમે તોળી તોળીને, ભગવાનની આજ્ઞા વિચારીને જ બોલીએ છીએ.
વ્યવહા૨માં પણ એક માણસને આગ્રહપૂર્વક સિગારેટ પિવડાવવી તે ખરાબ કામ મનાય છે. હવે (૧) એક માણસ આગ્રહપૂર્વક બીજાને સિગારેટ પિવડાવે છે અને તેથી તે મજબૂરીથી પીએ છે છતાં તેને સારી નથી માનતો, જ્યારે (૨) બીજો માણસ કોઈને માણસને સિગારેટ ન પીવડાવે, પણ તેના મગજમાં એવું ઠસાવે કે સિગારેટ પીવી ખરાબ નથી, આ નુકસાનકારક વ્યસન નથી, પીતી વખતે બહુ મજા આવે છે; આવું સમજાવવાથી સિગારેટ પ્રત્યેની તેની સૂગ, હીનકાર્યપણાની બુદ્ધિ કાઢી નાંખે, પછી ભલે તે સિગારેટ પીતો ન થાય; તો બેમાંથી કોણ વધારે
ન
લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા”
૩૨