________________
લાગે છે. કારણ કે અત્યારે તમને સાધુ માટે એવી છાપ છે કે “સાધુઓ કંઈ દેશકાળ જાણતા નથી. તેમને તો ઉપાશ્રયમાં ખાલી પાટ ઉપર જ બેસી રહેવાનું છે, પરંતુ સંસારમાં તો અમારે રહેવાનું છે. તેઓ શાસ્ત્રો ભણેલા છે, તેમને સંસારની કંઈ જ ગતાગમ નથી.” પણ વાસ્તવમાં એવું નથી. અમે સંસારનું પણ બધું જાણીએ, તેમાં પણ હિતાહિતનું માર્ગદર્શન અવશ્ય આપીએ. પરંતુ જે વ્યક્તિ પાપને પાપ માનતી નથી તે સાચો ધર્મ કરવાને અધિકારી નથી.
સભા - અમને દવા કર્યા વગર ચાલતું નથી, પણ મહારાજ સાહેબો પણ દવા કરે જ છે ને?
સાહેબજી :- અત્યારે આયુર્વેદિકની અનેક શાખાઓ નાશ કરવામાં આવેલી હોવાથી બધા રોગોમાં આયુર્વેદિક દવાઓ સુલભતાથી મળતી નથી, માટે એલોપેથી દવા ન છૂટકે લેવી પડે છે. ભગવાને અમને એમ નથી કહ્યું કે રોગ થાય તો સબડી સબડીને મરી જાઓ, પણ ચિકિત્સા તો નહીં જ કરવાની. ઊલટું લાંબી આરાધના કરવા માટે સાધુને ચિકિત્સાની આજ્ઞા છે. ભગવાનની આજ્ઞા પ્રમાણે જો અમે દવા લેતા હોઈએ, તો એમાં ગમે તેટલી હિંસા થઈ હોય તો પણ અમને તે હિંસાનું પાપ લાગતું નથી. તમે અમારા આચારો સમજ્યા વગર સાધુને પકડો તે વાજબી નથી. - દા.ત. તમે ઘરે ભીંડાનું શાક રાંધ્યું અને અમે એ શાક જો ભગવાનની આજ્ઞા પ્રમાણે ગોચરીમાં લઈ આવ્યા, તો શાક બનાવવામાં જે હિંસા થઈ તેનું પાપ ખાનાર એવા તમને લાગે, પણ અમને તે હિંસાનું પાપ લાગતું નથી. કારણ કે આ દુનિયામાં હિંસાના ત્રણ પ્રકારો છે. કરણ, કરાવણ અને અનુમતિ. તેમાંથી કોઈ પણ વિકલ્પ જેના જીવનમાં આવે તેને અવશ્ય તે હિંસાનું પાપ લાગે. પરંતુ જે આ ત્રણ વિકલ્પોથી સંપૂર્ણ બચીને જીવે છે તેને હિંસાથી બનેલી વસ્તુનો ઉપભોગ કરવા છતાં હિંસા લાગે નહીં. જૈનશાસ્ત્રોમાં આ અંગે સચોટ તર્કો છે. તમારા ઘરમાં રંધાતું ભીંડાનું શાક મેં રાંધ્યું નથી કે રાંધવાની પ્રેરણા કરી નથી. વળી તમારા ઘરે ભિક્ષા માટે અમારું આવવાનું પણ કાંઈ ચોક્કસ ન હોય. તેથી અમારી સંમતિ પણ નથી હોતી. આમ, એકપણ રીતે અમારે હિંસાના ભાવ નથી આવતા, તેથી અમને પાપ નથી લાગતું. તમે દેવ-ગુરુની ભક્તિ કરો છો, પણ ગુરુને આચારથી ઓળખતા નથી. અહીં તમારે સાધુને દષ્ટાંત તરીકે લેવા તે બરાબર નથી.
તમે અવસરે એલોપથી દવાનો ઉપયોગ કરો છો, રોગ મટાડવા તેનો આશ્રય
૩૦
લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા”