________________
રીતે આપો છો અને અમે આવીએ ત્યારે તમે કઈ રીતે ગોચરી વહોરાવો? આ બેમાં ભેદ તો અવશ્ય પડે જ. •
પાત્ર પલટાય એટલે ભાવ પલટાય અને ભાવ પલટાય એટલે વ્યવહાર પણ પલટાય. મહાત્મા આવે ત્યારે તેમના પ્રત્યે અહોભાવ હોવાથી, જરૂર પડે બહાર ઊભા રહી રાહ જુઓ, વળી પગે લાગીને ઘરમાં લઈ આવો. પાત્ર પલટાતાં એકલા ભાવમાં જ નહીં સાથે પ્રવૃત્તિમાં પણ ભેદ પડશે જ.
અત્યારે તો એવું પણ બોલનારા લોકો છે કે મંદિરમાં જઈને મૂર્તિની પૂજા કરવાથી કંઈ ભક્તિ થતી નથી, પ્રભુ તો માનવના હૃદયમાં છે. માનવની પૂજાથી સાચી પ્રભુપૂજા થશે. તમારા માનસમાં દયાભાવના અને ભક્તિભાવનાં પાત્રો ફેરવાઈ ગયાં છે. જન્મથી, શરીરથી ભારતીય હોવા છતાંimported mind-પરદેશી મગજ તૈયાર થયાં છે, તેથી જ આવું બને છે.
સેવા પૂજ્યની જ હોય અને દયા દુઃખીની જ હોય, નહીંતર ગુણ કેળવીને પણ ગુમાવવાનું થશે. જે ગુણો કેળવીને તમારા આત્માને નુકસાન થાય તેવા ગુણો કેળવવાથી શું ફાયદો?
તમે કોઈ ધર્માત્માને જુઓ ને બહુમાન ન થાય તો તેમાં તમારા ગુણાનુરાગની ખામી છે, વળી જે ધર્માત્મા નથી અને તેના પ્રત્યે બહુમાન થાય તે પણ તમારી વિવેકની ખામી છે. આ સભા:- બીજા ધર્મના દોસ્તાર આવે તો બહુમાન કરાય?
સાહેબજી - તે વખતે તમારે સામાજિક ઉચિત વ્યવહારનો ભાવ કરવાનો છે. બધાની દયા હોય નહીં, દુઃખીની જ દયા કરવાની છે, સુખીની દયા કરવાની નથી. તમારે ઘરે જે મહેમાન આવે તેને દાન ન અપાય, મહેમાનને તમારે સૌજન્યતાલાગણી-ભાવથી જમાડવાના છે, ત્યાં દયાભાવ નથી કરવાનો. દીકરાને દયાભાવથી નહીં પણ વાત્સલ્યભાવથી જમાડો છો. દરેક ઠેકાણે પાત્ર બદલાતાં ભાવ જુદા આવશે. દીકરાને જમાડવા કે મહેમાનને જમાડવા તે કાંઈ દાન નથી, તે તો સામાજિક સવ્યવહાર છે.
સભા :- મહાત્માઓને ઉપસર્ગ-રોગ આદિ આવે ત્યારે એવો ભાવ થાય કે તેમનું દુઃખ હું દૂર કરું.
લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા”