Lokottar Dandharm Anukampa

SR No.: 005875
Original Sutra Author: N/A
Author: Yugbhushanvijay
Publisher: Gitarth Ganga
Publication Year: 2003
Total Pages: 290
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 19 MB

Page 21

માણસને ખાઇ જાય તેવી હોય છે, પરંતુ લાગણી બંધાયા પછી તેનો માલિક જો મોડો આવે તો ખાય-પીએ પણ નહીં. માલિક માંદો પડે તો બેચેન થઈ જાય.
સંજ્ઞીપંચેન્દ્રિય બહેરો હોય તો વાંધો નહીં, પણ જીવમાં ધર્મ પામવાની લાયકાત જોઈએ. આપણે પણ જો અસંજ્ઞીપંચેન્દ્રિયમાં જતા રહીશું તો ત્યાં આપણને પણ ધર્મ પામવાની શક્યતા રહેતી જ નથી. ચારે ગતિમાં સમકિત સુધીની ભૂમિકાને પામી શકાય છે, પણ સર્વવિરતિ તો મનુષ્યભવમાં જ પામી શકાય છે, અને આ મનુષ્યભવ પામ્યા પછી પણ ઉચ્ચ ભૂમિકા નથી આવતી ત્યાં સુધી શ્રેષ્ઠ ધર્મ નથી આવતો. સમતાનો ભાવ તો નિરતિચાર ચારિત્ર પામ્યા પછી જ પામી શકાય.
સભા :- સર્વ ધર્મ સમાન છે ?
:
સાહેબજી :- ‘સર્વ ધર્મ સમાન છે' એ વિધાન ખોટું છે, શાસ્ત્રોમાં સર્વ ધર્મ સમભાવ કહ્યો છે; પણ તે સમતાની ભૂમિકામાં ગયા પછી જ. સમાનભાવ જુદી વસ્તુ છે ને સમભાવ જુદી વસ્તુ છે. સમભાવમાં ગયેલા પણ સર્વધર્મ સમાન નથી માનતા, પણ સર્વધર્મ પ્રત્યે સમભાવ માને છે. સમાન કહેશો તો આત્મવંચના થશે; દા.ત. જૈનધર્મમાં રાત્રે ખાવું પાપ છે, જ્યારે મુસ્લિમ ધર્મમાં રોજા વખતે રાત્રે જ ખવાય તેમાં તેઓ ધર્મ માને છે. આ રીતે પરસ્પર વિરોધી વાતો કરનારા ધર્મ હોય ત્યારે ‘સર્વ ધર્મ સમાન' કઈ રીતે કહેવાય ? તમારે અનાજ-કપડાં-માણસ બધામાં ક્વોલિટી પડે, પણ ધર્મમાં જ બધું સમાન ! આ બરાબર નથી. આ વાતની શરૂઆત કરનાર ગાંધીજી છે. જૈન શાસ્ત્ર કહે છે કે અત્યારે આપણે આપણી ભૂમિકા મુજબ સર્વ ધર્મ પ્રત્યે સહિષ્ણુતાનો ભાવ રાખવાનો છે. અર્થાત્ કોઈ બીજા ધર્મને વખોડવા કે અન્ય ધર્મ પ્રત્યે દ્વેષ-તિરસ્કારનો ભાવ કરવો નહીં. પોતાના ધર્મમાં જે તેમને સારું લાગતું હોય, અને કરતા હોય તો ભલે કરે. જેને જે ગમે તે આચરે. ધર્મ કાંઈ બળજબરીથી લાદી દેવાની વસ્તુ નથી. ધર્મ અંતરના ઉમળકાથી આત્મકલ્યાણ માટે કરવાનો છે. બીજા ધર્મમાં પણ પ્રભુની આજ્ઞા અનુસાર જે વાતો છે, તે અમને પણ માન્ય છે. અમે તેની અનુમોદના કરીએ છીએ.
સર્વ ધર્મ સહિષ્ણુતા, સર્વ ધર્મ સમન્વય, સર્વ ધર્મ સમભાવ આ ત્રણ સૂત્રો ત્રણ જુદી જુદી ભૂમિકાવાળા માટે છે ઃ
‘સર્વધર્મસહિષ્ણુતા’ એ સૂત્ર પ્રાથમિક ભૂમિકા માટે છે, જ્યારે
લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા”
૧૨