Page Text
________________
સભા - વાંદા આદિ મરતા હોય ત્યારે નવકાર સંભળાવવાથી લાભ ખરો?
સાહેબજી:-વાંદાને કાન નથી, ચઉરિંદ્રિય સુધી કાન છે જ નહીં. ફક્ત પંચેન્દ્રિય પાસે જ કાન છે. ચકલા-ચકલી, સાપ-કબૂતર વગેરે પાસે કાન છે, તેના કારણે તેઓ સાંભળી શકે.
લાયકાતવાળા સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય જીવોને ધર્મ સંભળાવવાથી, શુભ પરિણામ દ્વારા તેમની સદ્ગતિ થયાના ઘણા દાખલા શાસ્ત્રમાં છે; પરંતુ અસંજ્ઞી જીવ ધર્મ સમજી શકતો નથી. ગમે તે જીવને આ ભવચક્રમાં ધર્મ પામવો હોય તો સંજ્ઞીપણું તો પામવું જ પડે. તીર્થકરો સદેહે મળ્યા તો પણ અસંજ્ઞી જીવો ધર્મ પામ્યા નથી. સમવસરણમાં ખાલી મનુષ્યો ને દેવતાઓ જ આવતા એવું નથી, પરંતુ સંજ્ઞી પશુપંખીઓ પણ આવતાં હતાં. તેમનું પણ ત્યાં સ્થાન હોય છે. મહાવીરસ્વામી ભગવાને ચંડકૌશિકને ધર્મ પમાડ્યો, મુનિસુવ્રતસ્વામીએ ઘોડાને ધર્મ પમાડ્યો, પણ કોઈ તીર્થકરે ઝાડ, કીડી, મંકોડા વગેરેને ધર્મ પમાડ્યો હોય તેવું શાસ્ત્રમાં ક્યાંય આવતું નથી. ચારેય ગતિના સંજ્ઞી જીવોમાં જો લાયકાત હોય અને પુણ્યનો ઉદય હોય તો ધર્મ પામી શકે છે; પણ સર્વવિરતિ ચારિત્રધર્મ તો ફક્ત મનુષ્યભવમાં જ છે, બાકી ધર્મની પ્રાપ્તિ ચારે ગતિમાં શક્ય છે. ઘણા જીવો તિર્યંચ-નરકમાં પણ સમકિત પામે છે. ટૂંકમાં ધર્મ પામવા માટે સંજ્ઞીપંચેન્દ્રિયપણું તો અવશ્ય જોઈએ જ. અસંજ્ઞીપંચેન્દ્રિયને ધર્મ માટે સર્વથા ગેરલાયક કહ્યા છે, કારણ કે તેઓનો ધર્મ પામવા માટે જે આવશ્યક ભૌતિક વિકાસ થવો જોઈએ તે વિકાસ અધૂરો છે. ત્યાં મન વિકસિત નથી, ઇંદ્રિય પણ પૂર્ણ નથી.
સભા:- તો પછી બહેરો ધર્મ પામી શકે ખરો?
સાહેબજી:- અસંજ્ઞીપણું બોલું છું, કાંઈ આંધળો-બહેરો ધર્મ ન પામે તેવું બોલ્યો નથી. સંજ્ઞીપંચેન્દ્રિયમાં બહેરો હોય પણ તેનું મન અસંજ્ઞીપંચેન્દ્રિય કરતાં વધારે વિકસિત થયેલું હોય છે. મનુષ્યયોનિમાં જીવ મૂંગો, બહેરો આંધળો હોય તો પણ તે તમારી લાગણીને સમજી શકે તેમ છે, જયારે અસંજ્ઞી આવું પકડી શકતો નથી. કૂતરો પણ માણસની આંખ જોઈને સમજી શકે છે કે તેમાં ઝેર છે કે વાત્સલ્ય છે, પરંતુ તમારી જેમ તેની પાસે શબ્દોથી અભિવ્યક્તિ કરવાની શક્તિ નથી. કારણ તેની પાસે ભાષાનું માધ્યમ નથી. શિકારી કૂતરાઓને પણ પાળતાં પહેલાં ખૂબ લાગણી આપે છે, જેથી તેઓ શાંત અને ઠંડા થઈ જાય છે. આમ તો તેમની પ્રકૃતિ
લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા”
૧૧
| SR No. | 005875 |
| Book Title | Lokottar Dandharm Anukampa |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Yugbhushanvijay |
| Publisher | Gitarth Ganga |
| Publication Year | 2003 |
| Total Pages | 290 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 19 MB |