Lokottar Dandharm Anukampa

SR No.: 005875
Original Sutra Author: N/A
Author: Yugbhushanvijay
Publisher: Gitarth Ganga
Publication Year: 2003
Total Pages: 290
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 19 MB

Page 19

પહેલાં સમાનભાવ કરવાથી અશુભ કર્મ બંધાશે. અત્યારે તો સજ્જન-દુર્જન, ધર્માત્મા-અધર્મી, સંત-શેતાનના ભેદ પાડવા જ પડશે. અપૂજયને પૂજ્યબુદ્ધિથી નમસ્કાર કરો તો પણ પાપ લાગે.
સભા:- સારો વ્યવહાર કરવાથી પણ પાપ બંધાય?
સાહેબજી:- હા, નમ્રતા-વિનય એ બધા સારા વ્યવહાર છે. તો પણ ગમે ત્યાં નમ્ર ન બનાય, નમ્રતા-દયા જયાં કરવા લાયક હોય ત્યાં જ કરાય.
દા.ત. પ્રભુ પ્રત્યે દયા ન જ કરાય, ગુંડાનો વિનય ન કરાય. નાલાયક પ્રત્યે દયા ન કરાય. લોકમાં પણ કહેવત છે કે “દયા ડાકણને ખાય'. તેથી બધામાં જ વિવેક જોઈશે. ઉચિત જગ્યાએ જ ઉચિત ભાવ થવો જોઈએ, દયાના સ્થાને ભક્તિનો ભાવ નહિ, ભક્તિના સ્થાને દયાનો ભાવ નહિ.
દાન એ સત્કાર્ય છે, તેમાં સ્વયં પોતાની માલિકીનો અધિકાર સ્વેચ્છાએ ત્યાગ કરવાનો છે; તે માટે ઉદારતાનો ગુણ પણ જોઈએ. કોઈ કંજૂસ માણસ ઉદારતાનાં વખાણ કરે, દાન કરનાર વ્યક્તિની હાથ જોડી અનુમોદના કરે, તેટલા માત્રથી દાનધર્મ થઈ જતો નથી. ગમે તે ભાવથી ગમે ત્યાં દાન કરો તે પણ યોગ્ય નથી. ભક્તિપાત્રમાં સુપાત્રદાન અને દયાપાત્રમાં અનુકંપાદાન હોય છે. આ બધી ભેદરેખા જ્યાં સુધી તમે સમતામાં નથી આવ્યા ત્યાં સુધી જ છે, પછી બધું જ સમાન છે.
સભા :- આ સમતાની ભૂમિકા અત્યારે નથી ને?
સાહેબજી :- આ ક્ષેત્રમાં આ કક્ષાના મહાત્મા છે જ નહીં. શુદ્ધ સમતાને પામેલો એક પણ જીવ અત્યારે નથી. જેમ કેવલજ્ઞાન નથી તેમ આ ભૂમિકાનો પણ વિચ્છેદ છે.
સભા - છએ કાયના જીવોની રક્ષાના પરિણામમાં સમતાભાવ છે?
સાહેબજી:-છએ કાયના જીવોની રક્ષામાં પણ કરુણા ભાવ, દયાનો પરિણામ લાવવાનો છે. કીડી, મંકોડાને દુ:ખી જીવ માનીને દયા કરવાની છે. તેને જોઈને એમ થાય કે કેવા કર્મવશ જીવ છે ! આ દુઃખમય સંસારસાગરમાં તે રખડી રહ્યો છે. ભૂતકાળમાં હું પણ આ રીતે અનંતીવાર રખડ્યો હોઇશ, અને ચેતીશ નહીં તો હજુ પણ રખડીશ: આવા ભાવથી દયા કરવાની છે. બહારનું દુઃખ દૂર કરવાની ભાવના થાય પણ સાથે અંદર ભાવદયા ન થાય તો પણ અવિવેક છે.
:
લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા”