________________
તા. ૨૦-૭-૯૪, બુધવાર. અનંત ઉપકારી, અનંત જ્ઞાની શ્રી તીર્થંકર પરમાત્મા જગતના જીવમાત્રને પોતાની ભૂમિકાને અનુરૂપ ઉચિત વ્યવહારને બતાવનાર આ ધર્મતીર્થની સ્થાપના
કરે છે.
ભક્તિપાત્રમાં સુપાત્રદાન, દયાપાત્રમાં અનુકંપાદાનઃ
જગતના બધા આત્માઓ મૂળભૂત રીતે સમાન છે. સિદ્ધ ભગવંતનું જેવું સ્વરૂપ છે તેવું જ બીજા બધા જીવોનું સ્વરૂપ છે. સિદ્ધ ભગવંતમાં જેવું કેવલજ્ઞાન, કેવલદર્શન સમાયેલું છે, તેવું જ કીડી-મંકોડા બધામાં છે. શુદ્ધ સ્વરૂપે જીવમાત્ર પરમાત્મા છે. સર્વ જીવો શુદ્ધ-બુદ્ધ, નિરંજન-નિરાકાર છે, પણ તેમનું આ સ્વરૂપ અત્યારે દબાયેલું છે અને વિકૃત સ્વરૂપ જ પ્રગટ છે. તેથી બધા જીવોને સમાનરૂપે મુલવાય નહીં. જે વ્યક્તિ જે સમયે જે ભૂમિકામાં હોય તેને અનુરૂપ જ તેની સાથે વ્યવહાર કરવાનો છે. જો બધાની સાથે સમાનભાવથી વ્યવહાર કરીએ તો ચોક્કસ પાપ લાગે.
અત્યારે ભૂમિકાની અપેક્ષાએ બધા જીવો સમાન છે જ નહીં. કોઈ ગુણિયલ છે તો કોઈ દુષ્ટ છે; કોઈ સંત છે તો કોઈ શેતાન છે; કોઈ ધર્મી છે તો કોઈ અધર્મી છે, તેથી સ્પષ્ટ ભેદરેખા પડશે. છતાં પણ સમાન ભાવ રાખીએ અને સમાન વ્યવહાર કરીએ તો દોષ લાગે. દરેક જગ્યાએ જીવની ભૂમિકા જોવાની આવશે.
દાનધર્મના બે ભેદ પડે છે, તેનું કારણ પાત્રમાં જ ભેદ છે. અમુક પાત્રો ગુણહીન છે ત્યાં પૂજ્યતાનો ભાવ કરી શકાય નહીં, જ્યારે અમુક પાત્રો ગુણિયલ છે ત્યાં દયાનો ભાવ કરી શકાય નહીં. તેથી બધા આત્માને સરખા માનવાના નથી. દયાપાત્રને ભક્તિપાત્ર નથી માનવાના અને ભક્તિપાત્રને દયાપાત્ર નથી માનવાના. આપણે ત્યાં “સબ સમાન'નો ભાવ નથી. બધામાં જ સમાનતાનો ભાવ લાવવો હોય તો તમારે તમારું લેવલ ઊંચું લાવી સમતામાં તમારી જાતને લઈ જવી પડે. તે -
લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા”
