________________
પાપ, એમ ગુણાકારરૂપે પાપની શૃંખલા ચાલશે. તેવી જ રીતે જો પુણ્યમાં પુણ્યની સર્જનશક્તિ હશે તો ભવિષ્યમાં તમારો આત્મા પુણ્યથી છવાઇ જશે.
•પુણ્યના અનુબંધમાં મોક્ષસાધક શક્તિ પણ છે, એટલે ઉત્તરોત્તર ગુણ કેળવી વિકાસ દ્વારા અંતે મોક્ષે પહોંચાડશે. તેથી સામાન્ય શુભકામ પણ પુણ્યાનુબંધીપુણ્ય બંધાય તે રીતે કરવું જોઈએ. તે કરવા તેમાં વિવેક અને વૈરાગ્ય ભળવો જ જોઈએ, તો જ બંધ શુભ અનુબંધવાળો થશે. અનુબંધ તમારા આત્મા પર ભવિષ્યમાં કર્મ કેવું છવાઈ જશે તેમ જ કર્મો આગળ આગળ કેવા ભાવિનું સર્જન કરશે તે બતાવે છે.
વૈરાગ્ય અને વિવેકથી અભિમંત્રિત પુણ્ય એ પુણ્યાનુબંધીપુણ્ય :
હિતકારી પુણ્યને સમજાવવા પૂ. ઉપાધ્યાયજી શ્રી યશોવિજયજી મહારાજાએ મંત્રિત પાણીનું દૃષ્ટાંત આપ્યું છે. જીવનમાં જેમ પાણી અનિવાર્ય ચીજ છે, તેમ સંસારમાં પુણ્ય અનિવાર્ય છે. આત્માર્થી જીવ પણ પુણ્યની સહાય વિના ટકી ન શકે. છતાં એકલા પાણીથી કાંઈ ભારે તાકાત-ન મળે, નહીંતર તમે ઉપવાસ આદિમાં દિવસે દિવસે બળવાન-મજબૂત થાઓ, પણ તેવું બનતું નથી. અર્થાત્ પાણી જીવનનિર્વાહક નથી, પણ જો તે જ પાણી અભિમંત્રિત હોય, વિશિષ્ટ કોટિના મંત્રનું તેમાં આધાન કરવામાં આવ્યું હોય, તો તે એકલું પણ જીવનનિર્વાહક અમૃતતુલ્ય બની શકે છે. તેવી જ રીતે વૈરાગ્ય અને વિવેક દ્વારા પુણ્ય અભિમંત્રિત થાય છે, પછી તે પુણ્ય દ્વારા મળેલા પાપમય ભોગો ભોગવવા છતાં પાપની પરંપરા નથી સર્જાતી, ઊલટું તે પુણ્ય આત્માને અમૃતતુલ્ય બને છે. નહીંતર સામાન્ય સંયોગોમાં પુણ્યથી ભોગ, ભોગથી પાપ, પાપથી દુર્ગતિ અને દુર્ગતિથી ૮૪ લાખ જીવાયોનિમાં ભવોની પરંપરા સર્જાય. પરંતુ આ વિષચક્ર અમૃતતુલ્ય પુણ્યથી અટકી જાય છે. જિનાજ્ઞા પ્રમાણે સાધુ અપવાદમાર્ગે કે શ્રાવક ઉત્સર્ગમાર્ગે અનુકંપા કરે, તો બંનેને પુણ્યાનુબંધીપુણ્ય જ બંધાય છે.
અનુકંપાની શુભ પ્રવૃત્તિમાં પણ ભાવ અનુસાર અનુબંધે ઇષ્ટાનિષ્ટ ફળની પ્રાપ્તિનું ધોરણ :
· પૂર્વે આ ગ્રંથમાં કહેલું કે અનુકંપાદાન પુણ્યબંધનું કારણ છે ને સુપાત્રદાન મોક્ષનું કારણ છે. (૧) અનાર્યદેશની અનુકંપા તુચ્છ પુણ્ય ને પાપ ઘણું બંધાવશે.
લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા”
૧૯૩