Page Text
________________
પરંતુ ભગવાન તો ચાર જ્ઞાનના ધણી છે. તેમણે જ્ઞાનનો ઉપયોગ મૂક્યો તો તેમને આ બ્રાહ્મણના આત્મામાં લાયકાત દેખાઇ. જો આ બ્રાહ્મણને જરા ઉદાર વર્તનનું નિમિત્ત મળે તો સાચો ધર્મ પામી શકે, બોધિબીજ, સમકિત પણ પામી શકે એમ લાગ્યું, તેથી આવા લાયક જીવને ધર્મ પમાડવા અનુકંપા કરાય તો વાંધો નહિ. દીક્ષા વખતે પ્રભુના ખભા ઉપર ઇન્દ્રમહારાજાએ દેવદૂષ્ય મૂકેલું તે ઘણું જ કીમતી હતું. આ વસ્ત્ર ભગવાને અડધું ફાડીને તેને દાનમાં આપ્યું. આમ, ભગવાને અધવચ્ચદાનરૂપ અનુકંપા કરી. અહીં બ્રાહ્મણ ભક્તિપાત્ર કે પૂજય નહોતો, દયાપાત્ર જ હતો. તેણે આજીજી કરીને ભીખ માંગીને જ લીધું છે, તેથી અનુકંપા છે.
સભા - ભગવાને અડધું વસ્ત્ર કેમ દાનમાં આપ્યું?
સાહેબજી:- આની પાછળ ઘણા વિકલ્પો બતાવ્યા છે. આપણાં શાસ્ત્ર અત્યંત પ્રામાણિક છે. અશ્રદ્ધાળુ કહેતા ફરતા હોય છે કે શાસ્ત્રો ભગવાને ક્યાં લખ્યાં છે? પાછળના આચાર્યોએ ઘણી જ ઘાલમેલ કરી હોઈ શકે. પણ તેવું બોલનાર સામે સચોટ દલીલો કરી શકાય તેમ છે. દા.ત. પ્રભુના અર્ધવસ્ત્રદાનમાં કેટલાક આચાર્યોનું માનવું છે કે આચાર તરીકે પ્રભુને અડધું વસ્ત્ર રાખવું ઉચિત લાગ્યું હશે, જયારે . બીજા આચાર્યોનો અભિપ્રાય એ છે કે તેઓ બ્રાહ્મણકુલમાં અવતરેલા હોવાથી લોહીમાં થોડો કૃપણતાનો સંસ્કાર હોવાથી અડધું વસ્ત્ર આપ્યું. આમ, આચાર્યોએ પોતાને જે લાગ્યું તે પ્રામાણિકતાથી જણાવ્યું છે, પણ સાથે કહ્યું કે “તત્ત્વ તુ વત્ની મ્ય”. ભગવાનના મનમાં શું હતું તે કંઈ તેઓને ખબર નથી. અહીં જો તેઓને ઘાલમેલ જ કરવી હોત તો પોતાનો એકલાનો જ મત ટાંકી દેત, અને કહેત કે આ જ વાત બરાબર છે; પણ એમણે એવું કર્યું નથી, તે તેમની આગ્રહરહિત પ્રામાણિકતા બતાવે છે. અડધા વસ્ત્રદાન માટે આચાર્યોનો એક નિર્ણય નથી.
અહીં મુખ્ય મુદ્દો એ છે કે પ્રભુએ સાધુજીવનમાં આ અનુકંપા કરી છે. હવે આ બ્રાહ્મણ રાજી થઈને ફાડેલા અડધા વસ્ત્રમાંથી તાંતણા ન નીકળી જાય તે માટે કિનાર સિવડાવવા દરજી પાસે ગયો. આવું દેવતાઈ વસ્ત્ર જોઈને અચંબો પામેલા દરજીએ પૂછ્યું કે આ વસ્ત્ર ક્યાંથી લાવ્યો ? ત્યારે તેણે વર્ધમાનસ્વામીનું નામ આપ્યું. આ અમૂલ્ય વસ્ત્ર જોતાં દરજીનું મન લલચાયું. તેથી તે બ્રાહ્મણને બીજું અડધું વસ્ત્ર પણ લઈ આવવા પ્રેરણા કરે છે, ઉપરાંત સમજાવે છે કે હું આ બંને વસ્ત્રના ટુકડા એવી રીતે સાંધી આપીશ કે કોઈને પણ સાંધાની ખબર નહિ પડે, અને તે આખા દેખાતા વસ્ત્રની ૧ લાખ સુવર્ણમુદ્રા કિંમત આવી શકે તે કાળમાં ૧ સુવર્ણમુદ્રામાં તો તાકાના ૧૬૬
લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા”
| SR No. | 005875 |
| Book Title | Lokottar Dandharm Anukampa |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Yugbhushanvijay |
| Publisher | Gitarth Ganga |
| Publication Year | 2003 |
| Total Pages | 290 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 19 MB |