Lokottar Dandharm Anukampa

SR No.: 005875
Original Sutra Author: N/A
Author: Yugbhushanvijay
Publisher: Gitarth Ganga
Publication Year: 2003
Total Pages: 290
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 19 MB

Page 174

શ્રાવકો તમારે કરવા લાયક ધર્મમાં અત્યારે ઘણું ચૂકો છો. બાકી શ્રાવક તો આરંભસમારંભમાં બેઠેલો જ છે. ભગવાને પાપ-પુણ્યની વ્યવસ્થા બુદ્ધિપૂર્વક બતાવી છે. હા, હું સાધુ તરીકે ઇચ્છા કરું કે તમે મારું સામૈયું કરો તો મને તે નિમિત્તનું પાપ લાગે. અત્યારે તમારો સિદ્ધાંત એ છે કે મહારાજ ન કહે ત્યાં સુધી ઉચિત ધર્મ પણ ન કરવો. પરંતુ તેમાં ગુમાવવાનું તમારે જ છે. બાકી લગ્નપ્રસંગે વરઘોડામાં કેટલું કરો છો ! અને તેમાં હિંસા થાય જ છે, અને તેનું પાપ પણ લાગે છે, જયારે ધર્મના વરઘોડા તમારા કલ્યાણનું કારણ બનશે.
ભગવાને અપવાદમાર્ગે કરેલ બ્રાહ્મણની અનુકંપા પાછળનું રહસ્યઃ
સાધુઓએ ગમે તેવા સંજોગોમાં દ્રવ્યદયા કે અનુકંપા ઉત્સર્ગ માર્ગે નથી કરવાની, તો ભગવાન મહાવીરે શું કામ અનુકંપાદાન કર્યું હતું? તેઓએ દીક્ષા લીધા પછી પણ બ્રાહ્મણને વસ્ત્રદાન કર્યું હતું. જો તે બરાબર હોય તો સાધુઓએ પણ ગરીબોની અનુકંપા અવશ્ય કરવી જોઈએ. પરંતુ પ્રભુએ આ અપવાદમાર્ગે કરેલી આચરણાની ઘટના છે. - દીક્ષા લીધા પૂર્વે પ્રભુ જયારે વરસીદાન કરતા હતા ત્યારે એમના જ નગરનો એક ગરીબ બ્રાહ્મણ કમાવા માટે પરદેશ ગયેલો, પણ મહેનત કરવા છતાં કમનસીબે ખાલી હાથે જ પાછો ફર્યો. તેની પત્ની આકરા સ્વભાવની હોવાથી પતિને ખાલી હાથે આવેલા જોઈ પૂછે છે કે, “જ્યારે વર્ધમાનકુમારે ધનનો વરસાદ વરસાવ્યો ત્યારે તમે ક્યાં ફરતા હતા? અને હવે ખાલી હાથે ક્યા મોઢે પાછા આવ્યા? હજી પણ તમે વર્ધમાનસ્વામી પાસે જાઓ, તેઓ બહુ ઉદાર છે, તેથી જઈને દાન લઈ આવો, નહિ તો તમારા માટે આ ઘરના દરવાજા બંધ છે. આજીજી કરશો તો ચોક્કસ ત્યાંથી દાન મળશે.” પરંતુ ભગવાન તો ત્યારે ત્યાગમય જીવનમાં છે. દાન તો તેમણે રાજકુમાર તરીકે વૈભવી જીવનમાં કરેલું. આ બ્રાહ્મણ ખાનદાન છે, પણ પત્નીના અત્યંત દબાણથી ગયો અને વિનંતી કરીને ભગવાન પાસે માંગે છે કે, “આપે જયારે દાનનો વરસાદ વરસાવ્યો ત્યારે હું અભાગિયો પરદેશ હતો. છતાં આપની પુણ્યશક્તિનો પાર નથી. આપ ધારો તો અત્યારે પણ મને જરૂર દરિદ્રતામાંથી ઉગારી શકો તેમ છો.”
તીર્થકરના આચાર ઉત્કટ હોય એટલે તેઓ પ્રાયઃ અપવાદનું સેવન નથી કરતા,
લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા”
-
૧૬૫