________________
કરાતી ધર્મપ્રવૃત્તિ જ કરવાની છે. દા.ત. કોઈ માણસ કાદવમાં પડ્યો છે. તેને કોઈ આજુબાજુમાં બહાર કાઢનાર નથી અને પોતે જાતે પણ નીકળી શકે તેમ નથી, માટે ઇચ્છા ન હોય તો પણ તેમાં પડ્યા રહેવું પડે. તેથી તે તેમાં કમને એમ ને એમ પડ્યો રહે છે, ત્યારે તેને કાદવ તો શરીર પર લાગે જ છે, પણ તે વખતે બેઠા બેઠા કાદવ સાથે હાથ ઘસે તો હાથ ૫૨નો કાદવ સિવાયનો જામેલો જૂનો મેલ નીકળી જાય; કારણ મેલ મેલને કાપે છે. કાદવમાં પણ ચોખ્ખાઈ લાવવાની તાકાત છે. તેવી જ રીતે તમે હિંસારૂપી કાદવમાં બેઠા છો, અત્યારે તેમાંથી તમે બહાર નીકળી શકો તેમ નથી. નીકળી શકો તો ઉત્તમ, પણ જો ન નીકળી શકો તો તે જ હિંસારૂપી કાદવ દ્વારા ઘસીને મનમાં શુભપરિણામરૂપ ચોખ્ખાઈ લાવી શકો તો તે અવશ્ય સારું કહેવાશે. વળી આમ કરતાં નવો કોઈ અશુભભાવ મનમાં લાવવાનો નથી, જેથી તમારું લેવલ પણ નીચું કરવાનું નથી.
સભા ઃ- સાહેબ અમારું લેવલ તો નીચું જ છે.
સાહેબજી :- દુનિયામાં તમારાથી વધારે હિંસા કરનારા છે, તેનાથી તમારું લેવલ વધારે નીચું નથી. પ્રભુએ એવો ધર્મ નથી બતાવ્યો કે જેમાં તમારે તમારું લેવલ નીચું લાવવું પડે. ઊલટું તમારી એજ કાદવરૂપ હિંસાથી ઉત્તમ શુભભાવો કરીને એવું પુણ્ય બાંધો કે જે પુણ્યાનુબંધીપુણ્ય હોય. આમ, કાદવ પણ આશીર્વાદરૂપ બને. આજ ખૂબીથી શુભારંભરૂપ ધર્મ બતાવ્યો છે. જેમ અગ્નિની હિંસા તમારા જીવનમાં ચાલુ જ છે, તેથી પ્રભુ પાસે દીવો કરશો તો સમ્યજ્ઞાનરૂપ પ્રકાશની અભિલાષાના શુભભાવથી પુણ્ય બંધાશે. તમારે મકાન બાંધવાની હિંસા તો જીવનમાં ચાલુ જ છે, તો ઉપાશ્રય-દેરાસરના નિર્માણમાં નવી હિંસાની પરિણતિ ક્યાં ઉમેરવાની છે ?
બીજા દૃષ્ટાંતરૂપે જેમ ગટરમાં ચાંદીનો સિક્કો પડ્યો છે. બહાર રહેલાને તે લેવા ગટરમાં હાથ નાંખવો પડે. તેથી તેને એમ નથી કહેતા કે સિક્કો લેવા ગટરમાં હાથ નાખ. પરંતુ જે અંદર ગટરમાં જ બેઠો છે તે તો જરા હાથ હલાવશે તો નવી ગંદકી પામ્યા વિના તેને તરત જ સિક્કો મળી જશે. તે રીતે સંસારના આરંભસમારંભરૂપ ગટરમાં બેઠેલા શ્રાવકને શુભારંભરૂપ ધર્મથી શુભપરિણામની પ્રાપ્તિ સ્વરૂપ ચાંદીનો સિક્કો અવશ્ય મળી શકે. પરંતુ તે જ શુભપરિણામને કેળવવા સાધુને શુભારંભની ક્રિયાથી હિંસારૂપ નવી મલિનતા પ્રાપ્ત થશે, જે પતન છે. આમ, આ તત્ત્વ જો બરાબર મનમાં બેસી જાય તો અમારી વાત ગળે ઊતરશે.
લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા”
૧૪૬