Page Text
________________
તે યોગ્ય જ છે. આપણે તેની નિંદા કે ટીકા-ટિપ્પણ નથી કરતા, પરંતુ જૈન જો જૈનેતર યોગ્ય અનુકંપા કરે તો તે તેના માટે અધર્મ છે. આ જ વાત બીજી રીતે પણ વિચારી શકાય કે જો શાસનપ્રભાવના માટે જૈનઅનુકંપા કરાતી હોય તો સાધુને પણ તે કરવામાં શું વાંધો? જો તે સારી ને હિતકારી હોય તો કેમ સાધુને ન કરાય ? જવાબરૂપે સાધુની ભૂમિકા અને ગૃહસ્થની ભૂમિકા જુદી છે. તેથી ગૃહસ્થનો ધર્મ સાધુ માટે ધર્મ બનતો નથી. બંનેના આચારવિચાર ઘણા જ જુદા છે. ગૃહસ્થ, સાધુના આચાર અપનાવે તો દોષ લાગે; અને સાધુ, ગૃહસ્થના આચાર અપનાવે તો પણ એને દોષ લાગે. ધર્મ ભૂમિકાભેદે બદલાય છે.
જિનાજ્ઞા મુજબનું અનુકંપાદાન પણ સુપાત્રદાન કરતાં ઘણું હલકું છે, બંનેની તુલના ન થાય. લાખોની અનુકંપા કરો ને એક સુપાત્રની ભક્તિ કરો, તો બેના ફળમાં આસમાન જમીનનો ફેર છે. અનુકંપા નિર્ગુણી દયાપાત્ર વ્યક્તિની કરવાની છે, જ્યારે સુપાત્રમાં તો ગુણિયલની ભક્તિ કરવાની છે, છતાં પણ ધનથી થતા સુપાત્રદાનનો અધિકાર સાધુને નથી.
ઉપાશ્રયો-જિનમંદિરો બંધાવવામાં હિંસા છે, જીવહિંસા વગર ધર્મસ્થાનકો ઊભાં થતાં નથી. આ ઉપાશ્રયો, તીર્થસ્થાનો, ધર્મશાળાઓ બધામાં છકાયના જીવોની હિંસા છે, છતાં પણ ગૃહસ્થ માટે આ કામ ધર્મ તરીકે વાજબી ગણાવાયું છે; કેમ કે • તેમાં જેટલી હિંસા થઈ તેના કરતાં આ જ ધર્મસ્થાનકોથી કંઈ ગણી જબરદસ્ત અહિંસા ફેલાશે. મોટા નફા માટે થોડો ખર્ચ કરવો પડે તેવી આ હિંસા છે. તેથી જ તેને સંપૂર્ણ વાજબીપણે ખતવી છે અને આ બધાને શ્રાવકનો મહાન ધર્મ કહ્યો છે, અધર્મ નહીં. ગુણ અને દોષનું મૂલ્યાંકન કરો તો આ પ્રવૃત્તિ ઉત્તમ જ લાગશે. આ બધાં આત્મકલ્યાણ માટેનાં ઉત્કૃષ્ટ આલંબનો છે. જેઓ આ દેરાસર-ઉપાશ્રયોના નજીકથી સંપર્કમાં હોય છે, તેમનામાં ધર્મભાવ ઘણા હોય છે. દસ વર્ષ તમે આ ધર્મસ્થાનકોથી દૂર રહો તો તમારું માનસ કેવું થઈ જાય ? સારા વિચારો, સારી પ્રવૃત્તિ, તેની પ્રેરણા અને આલંબનો અહીંયાંથી જ મળે છે.
હોટેલોમાં જવાથી કાંઈ ગુણોનો વિકાસ થતો નથી, જ્યારે આ પવિત્ર આલંબનો વગર પ્રજામાં ધર્મ ટકાવવો મુશ્કેલ છે. ધર્મની રક્ષા માટે આ બધી વસ્તુ અનિવાર્ય છે. તેથી આ બધાં કાર્યોમાં અઢળક પુણ્યબંધ અને નિર્જરા છે, છતાં આ વ્યવસ્થા શ્રાવકોએ કરવાની છે, સાધુઓએ નહિ; કારણ કે સાધુએ “જીવનભર હિંસા કરવીકરાવવી-અનુમોદવી નહિ’ તેવી પ્રતિજ્ઞા કરેલ છે, તે પણ એક જ જીવની નહિ લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા”
૧૪૩
| SR No. | 005875 |
| Book Title | Lokottar Dandharm Anukampa |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Yugbhushanvijay |
| Publisher | Gitarth Ganga |
| Publication Year | 2003 |
| Total Pages | 290 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 19 MB |