________________
છે, તે તો જન્મથી જ ભરપૂર સ્ટોકમાં પડેલું છે. ઊલટું તેની પણ નિર્જરા કરીને મોક્ષમાં જવાનું છે. તેથી તેમને નિર્જરાપ્રધાન ધર્મ આવશ્યક હોય છે, પુણ્યબંધપ્રધાન ધર્મ નહિ. તીર્થકર ભગવંત ધારે તો જન્મથી અનુકંપાદાનની પ્રવૃત્તિ કરી શકે, પરંતુ ભગવાન અવસરે-દીક્ષાનો અવસર જોઈને અનુકંપાદાન કરે છે.
સભા:- સ્ત્રીઓ વર્ષીદાન લેવા નહિ જતી હોય?
સાહેબજી - આર્યમર્યાદા પ્રમાણે સ્ત્રીઓ જતી નહોતી. હવેના દેશ-કાળમાં આયમર્યાદા સમજી શકે તેવું લોકમાનસ રહ્યું નથી.
સભા:- અનુકંપામાં શું આપવું?
સાહેબજી - જીવનની પ્રાથમિક જરૂરિયાત હોય છે જે આપવી. ધર્મરહિત દુઃખી જીવોની ઉચિત માગણી જ પૂરી કરાય, નહિ તો દાન વિકૃત કહેવાય. સામાન્ય ગરીબો માટે પ્રાથમિક જરૂરિયાત જ વિચારવાની આવે, પરંતુ વિશિષ્ટ ધર્મના પ્રસંગે મોંમાગ્યાં અનુકંપાદાન આપ્યાના દાખલા છે. શાસ્ત્રમાં વાસુદેવ-ચક્રવર્તીના દાખલા આવે છે.
શ્રીકૃષ્ણ મહારાજાને ઉદ્યાનપાલક આવીને કહે છે કે નેમિનાથ પ્રભુ ઉદ્યાનમાં પધાર્યા છે. આ વધામણી સાંભળતાં શ્રીકૃષ્ણ પોતાના આંગળીની રાજમુદ્રા સિવાયના બધા અલંકારો દાનમાં આપી દીધા. વાસુદેવના દાગીના કેટલા કીંમતી હોય? તેમણે તેમના જીવનમાં અનેકવાર નેમિનાથ પ્રભુ પધાર્યાની વધામણી સાંભળીને દરેક વખતે ઓછામાં ઓછું ૧૨ા (સાડા બાર) કરોડ રૂધ્યમુદ્રાનું (ચાંદીની મુદ્રાનું) દાન આપ્યું છે. : સભા :- આ અનુકંપાદાન કહેવાય? - સાહેબજી :- હા, આ સેવક છે તે કંઈ ભક્તિપાત્ર નથી. પરંતુ અહીં દાન પાછળે જુદા જ ભાવ છે ને જુદી જ દૃષ્ટિ છે. લેનારને-જોનારને કે સાંભળનારને પણ થાય કે પ્રભુની વધામણીથી આટલું મળ્યું તો સાચી ભક્તિ કરવાથી કેટલું મળે ? આ વર્તનથી સૌને સમજાય કે વાસુદેવોને પણ કેવા ભક્તિપાત્ર ભગવાન છે ! આ વખતે ગણી-ગણીને આપવાનું નથી.
sessive egestas
લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા
૧૪૧