Lokottar Dandharm Anukampa

SR No.: 005875
Original Sutra Author: N/A
Author: Yugbhushanvijay
Publisher: Gitarth Ganga
Publication Year: 2003
Total Pages: 290
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 19 MB

Page 145

અવસરે કરાયેલું અનુકંપાદાન મહાફળદાયી છે:
માણસો ને પશુઓ ભૂખમરાથી મરી રહ્યાં છે, લોકો ગરીબીમાં સબડી રહ્યા છે, માત્ર આવા વિચારથી દયા નથી કરવાની; પરંતુ આવા પ્રસંગનો કોઈને ધર્મ પમાડવાના સાધન તરીકે ઉપયોગ કરવા દયા કરવાની છે. આમાં પણ અવસરજ્ઞતા છે. જેમ વ્યવહારમાં પણ અવસરે કરેલા થોડા ઔદાર્યની પણ ગણતરી થાય, જયારે અવસર વગર કરેલાનું મૂલ્ય ઓછું જ હોય છે. લગ્ન પ્રસંગે ઠાઠથી જમાડો તો લોકો કદર કરે, પણ વગર પ્રસંગે જમાડો તો સમાજમાં તરત જ પુછાય કે “શું પ્રસંગ છે?” અને જવાબમાં ના પાડો તો તમારા પર હસે. અવસરે કરાતા કામનું મહત્ત્વ વધારે હોય છે. વરસાદ પણ મોકા પર પડે તો ઘણી ફસલ આપે. તેથી ખેતરમાં જરૂરિયાત હોય ત્યારે વરસાદ પડે તો કહેવાય કે સોનું વરસે છે. તેના બદલે કમોસમે વરસાદ પડે તો ઉત્તમ ફળ ન જ મળે, ઊલટો લીલો દુકાળ થાય.આની જેમ શાસ્ત્રીય કહે છે કે અનુકંપાદાન અવસરે ફલદાયી છે. અવસરે જરાયે ચૂકવું ન જોઈએ. યોગ્ય અવસરે કરીએ તો મહાલ. વળી રોજ અવસર આવે તો રોજ કરવાનું. પણ કયો અવસર યોગ્ય કહેવાય તેની સમજ જોઈએ..
અનુકંપાદાનના યોગ્ય અવસરો અને તેનો હેતુ ,
દુનિયામાં કેટલાયે ગરીબો છે, માંદા છે, રોગમાં સબડી રહ્યા છે, સમાજમાં પણ દુ:ખી માણસોનો કાયમ ખાતે તોટો નથી. તમે હોસ્પિટલોમાં ફળ વગેરે રૂટિનમાં આપવા જાઓ, ઝૂંપડપટ્ટીમાં પણ સામે ચાલીને અનાજ આપવા જાઓ, આમાં પ્રાય: ભૌતિક ચિંતા હોય છે, પરંતુ ધર્માત્માએ અનુકંપા અવસરે જ કરવાની છે. વાસ્તવમાં અવસર ક્યો? તો શાસ્ત્રો કહે છે કે જયારે જયારે ધર્મનો પ્રસંગ આવે ત્યારે ત્યારે. જેમ કે દેરાસર બંધાવતાં, અંજનશલાકા કરાવતાં, ઉપધાન-ઓચ્છવમહોત્સવ, દીક્ષા આદિ ધાર્મિક જાહેર પ્રસંગો ઉજવાય ત્યારે, અથવા દુષ્કાળ-ભૂકંપ આદિ જાહેર સામૂહિક કુદરતી આફતો વગેરેના પ્રસંગે ધર્મપ્રભાવનાના સાધન કે અંગ તરીકે અનુકંપાદાન કરવું જોઈએ. આ દાનથી લોકોને મનમાં થાય કે જૈનોના ધાર્મિક પ્રસંગો આવે ત્યારે, તેઓ સમાજનાં દુઃખ-દર્દની કેટલી કાળજી રાખે છે ! આને ધર્મના નિમિત્તે કરેલી અનુકંપા કહેવાશે, જેનાથી ધર્મનો જયજયકાર થશે, લોકોમાં જૈનધર્મનો યશ થવાથી લોકહૃદયમાં ધર્મબીજનું વપન થશે. તેથી લાયક
૧૩૬
લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા”