________________
સાહેબજી :- તેઓ પણ પ્રસંગે અમુક ડોનેશન તો કરે જ છે.
અત્યારે અનુકંપાદાનમાં વિવેક ભૂંસાઈ ગયો છે, તેથી જ દાતારને ઊંચામાં ઊંચું પુણ્ય બંધાવાનો જે લાભ થવો જોઈએ તથા જૈનશાસનને પ્રભાવના દ્વારા જે લાભ થવો જોઈએ તે થતો નથી. અમને દયાદાનનાં કામ ગમે છે પણ તેમાં વિવેક, ધ્યેય, શાસ્ત્રીય પદ્ધતિ ભુલાઈ ગઈ છે, તે જ ખટકે છે. આપણે કોરી દ્રવ્યદયાને ધર્મ માનતા નથી અને કોરી દ્રવ્યદયા જ ધર્મ તરીકે મનાય તો તે પ્રવૃત્તિ ન્યૂમોનીયા થયેલા બાળકને આઇસક્રીમ ખવડાવતી મા જેવી થશે. પાપમાં રહેલા દુઃખી જીવોને પાપનાં જ સાધન આપશો તો તેમનું ભાવિ શું થશે? અનિષ્ટના મૂળને દબાવ્યા વગર આપે રાખો તે ન જ ચાલે. જગતના જીવો ભૌતિક દુઃખમાંથી છૂટવા માગતા હોય અને ભૌતિક સુખ મેળવવા માગતા હોય તો માત્ર તે પૂરું કરવું એવો જૈનઅનુકંપાનો ઉદ્દેશ જ નથી. જૈને તો જગતના જીવમાત્રની ફક્ત ભૌતિક નહિ, પણ આત્મિકદયા ભાવવાની છે. બધા તીર્થકરોએ સમકિત પામીને સંસારનું સ્વરૂપ જોયા પછી દુઃખી જીવોનાં દુઃખ-દર્દ જોઈ તેમના પ્રત્યે કરુણાનો ભાવ જાગ્યો ત્યારે તેમણે મનમાં એમ જ વિચાર્યું અને તે જીવોને દુઃખથી મુક્ત કરવા ભાવના એ જ ભાવી કે “સવિ જીવ કરું શાસનરસી.” કોઈ તીર્થકરે એમ નથી વિચાર્યું કે જેટલા ગરીબ હોય તેમને શ્રીમંત બનાવી દઉં, માંદાને સાજા કરી દઉં, ભૂખ્યા-તરસ્યાને અન્ન-પાણી આપું, સૌને મોજમજાનાં સાધનો આપું, જેથી લોકમાં ક્યાંય દુઃખ-શોકસંતાપ રહે જ નહીં.
સભા - જેટલા આવે તેટલા બધાને ધર્મ જ પમાડવો? - સાહેબજી:- જો જીવ ધર્મ પામવા માટે લાયક હોય તો જ ધર્મ પમાડાય, એમ ને એમ વળગાડાય નહિ, પરાણે ધર્મ ન કરાવાય. અનુકંપા કરવા યોગ્ય જે વ્યક્તિ આવે અને તમને જો તેનામાં લાયકાત દેખાય તો ધર્મ પમાડવા બધો જ પ્રયત્ન કરવો જોઈએ, અને તે ભાવદયા કરવા માટે જેટલી દ્રવ્યદયા કરવી પડે તે સર્વ યોગ્ય છે. લાયક દાતા દુઃખીની દ્રવ્યદયા કરતાં સમજાવે કે તારા પૂર્વકર્મના ઉદયે આવી દુઃખમય પરિસ્થિતિ આવી છે, પાપથી તું દુઃખ અને સંતાપ ભોગવી રહ્યો છે, હવે આ ભવમાં પણ જો વિચાર નહિ કરે તો અનંતકાળ દુર્ગતિમાં રખડવું પડશે. તેથી જ આ ભવમાં જેટલાં બને તેટલાં પાપ ઓછાં કરજે, બની શકે તો પપથી દૂર જ રહેજે, જીવનમાં બને તેટલાં સત્કાર્યો કરજે. આમ સમજાવી ફક્ત કરો ઉપદેશ જ નથી આપવાનો, પણ સાથે દ્રવ્યદયા અવશ્ય કરવાની છે. તેની લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા”
૧૧૯