Page Text
________________
હજારો દાનશાળાઓ ખોલી, વસ્તુપાલ-તેજપાલે અનેક કૂવા-તળાવ ખોદાવ્યા તથા જગડુશાહે દુકાળ વખતે આખા દેશને અનાજ આદિ પૂરાં પાડેલાં, અરે ! પરદેશમાં પણ અનાજ મોકલેલું. દુકાળનાં એંધાણ મળતાં અગમચેતીરૂપે તેમણે વિપુલ ઐનાજના કોઠારો ઊભા કરી દીધા, તેથી દુકાળ સમયે બધાને અનાજ પૂરું પાડી શક્યા. આવા વખતે તો બીજો વેપારી માણસ ધારે તેટલા પૈસા ઊભા કરી શકે, પણ આમણે તો છૂટે હાથે દાનપ્રવૃત્તિ કરી. આવાં તો અનેક દૃષ્ટાંતો પુરાવારૂપે શાસ્ત્રમાં છે, તો શું તે બધાની પ્રવૃત્તિ જૈનઅનુકંપાદાન ન ગણાય ? અરે ! શાસ્ત્રમાં તો તેમની અનુકંપાનાં વખાણ સંભળાય છે.
તેના જવાબમાં શાસ્ત્રે કહ્યું કે તેમણે દુઃખી જીવોનાં દુઃખ દૂર કરવાની ભાવનામાત્રથી આ પ્રવૃત્તિઓ નથી કરી, પણ શાસનપ્રભાવનાના લક્ષ્યથી આ પ્રવૃત્તિઓ કરેલી છે, જેથી આના દ્વારા જગતમાં જૈનધર્મનો મહિમા ને પ્રભાવ વધે અને લોકોને જૈનધર્મ પ્રત્યે બહુમાન થાય ને ભવાંતરમાં ઉત્તમ ધર્મ પામી તેઓ આત્મકલ્યાણ કરી શકે. આ જ શુભ ભાવનાથી આ પ્રવૃત્તિ થયેલી. સંપ્રતિરાજાએ પણ દાનશાળાઓ ખોલી તેમાં આ જ લક્ષ્ય હતું. અહીં આ લક્ષ્ય-ભાવનાને કારણે તે જિનશાસનની અનુકંપા ગણાય.
સભા ઃ- સાહેબ ! આ તો પૈસાવાળાની વાત થઈ પણ અમારે શું કરવું ?
-
સાહેબજી :- જ્યારે પણ અનુકંપા કરવાનો પ્રસંગ આવે ત્યારે યથાશક્તિ અનુકંપાધર્મ કરવાનો છે. શક્તિથી અધિક ધર્મ કરો તો પણ પ્રભુની આજ્ઞાનું ઉલ્લંધન છે. પરંતુ અત્યારે તો તમે શક્તિ પ્રમાણે પણ કરતા નથી. તેથી આના ઓઠા નીચે અનુકંપાધર્મ મૂકી દેવાનો નથી. તમામ સત્કાર્યોમાં શક્તિથી વધારે કરવાનું કહ્યું નથી: નાના માટે નાનું ને મોટા માટે મોટું. આ દાનવીરો હજારોને આપી શકે તો તમે થોડાને આપીને દાનધર્મ કરી શકો છો, પણ કરવાનું શાસ્ત્રઆજ્ઞા મુજબ.
શાસ્ત્રઆજ્ઞા એ છે કે આ બધું ધર્મપ્રભાવનાના લક્ષ્યથી કરવાનું છે, આ જીવો ભૌતિક રીતે દુઃખી છે, તેથી તેમના માત્ર શોક-સંતાપ દૂર કરવા માટે કરવાનું નથી. કોઈ પણ સત્પ્રવૃત્તિમાં ખોટ હોય તેનાથી વધારે નફો મળવો જ જોઈએ. જેટલી હિંસા છે તેનાથી કંઈ ગણી અધિક અહિંસા સરવૈયે આવવી જ જોઈએ અને તે શાસ્ત્રાજ્ઞા પ્રમાણે કરો તો જ આવે.
ધર્મમાં જગતના જીવમાત્રને સુખ-શાંતિ આપવાનો ઉદ્દેશ છે. તેથી બની શકે
લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા”
૧૦૦
| SR No. | 005875 |
| Book Title | Lokottar Dandharm Anukampa |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Yugbhushanvijay |
| Publisher | Gitarth Ganga |
| Publication Year | 2003 |
| Total Pages | 290 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 19 MB |