Page Text
________________
તો સર્વ જીવને શાંતિ અપાય તેવી પ્રવૃત્તિ જ ધર્મના નામે કરવી. પરંતુ આ તો બહુ જ ઊંચી ભૂમિકાની વાત છે. સાધુપણામાં અનિવાર્ય હિંસા છોડીને કોઈ જ હિંસા કરવાની નથી, તેથી એ ભૂમિકામાં સ્વાર્થજન્ય હિંસાવાળી કોઈ જ પાપપ્રવૃત્તિ નથી. તે તમે કરી શકો તો ઘણી ઊંચી વાત છે.
સભા:- અનુકંપા જાતે વ્યક્તિગત કરીએ? કે અજૈન સંસ્થા મારફત કરીએ? તેમાં ખરી અનુકંપા કઈ ગણાશે?
સાહેબજી:- સીધી વાત છે, બીજી સંસ્થા દ્વારા કરેલા અનુકંપાદાનથી જૈનધર્મને યશ મળશે નહીં. વાસ્તવમાં ભગવાનના શાસનને યશ આપવાના હેતુથી જ આ કામ કરવાનાં છે, ફક્ત જીવોનાં દુઃખ દૂર કરવા માટે નહિ. તમે મધર ટેરેસાને દાન આપશો અને તે જે માનવદયાની પ્રવૃત્તિ કરશે તેનાથી કંઈ જૈનધર્મની પ્રભાવના થતી નથી. જૈનધર્મને યશ મળે એ રીતે વ્યક્તિગત કરો તો પણ સારું છે. વળી અનુકંપા ગુપ્ત રીતે કરવાની નથી, સુપાત્રદાન ગુણ હોઈ શકે છે. અનુકંપા દ્વારા શાસનની પ્રભાવના કરવાની છે અને યોગ્ય પ્રસિદ્ધિ જ તેનું અંગ છે. "
એક ગરીબ માણસ જે ધર્માત્મા નથી અને પાપના ઉદયવાળો છે, તે રોજગાર વગરનો ભૂખ્યો-તરસ્યો છે. તેને રોજગાર આપો તો તેનો નિર્વાહ ચાલી શકે, પણ તેના નિર્વાહ માટે કરાતા વ્યવસાય દ્વારા કેટલા જીવોની હિંસા થશે! પછી તે માણસ ખાઈ-પીને મોજમજા કરશે, ફરીથી નવાં પાપ બંધાશે, આથી દુર્ગતિમાં જશે. એમ પરંપરાએ વિપુલ હિંસાની શૃંખલા ચાલશે. આમાં વળતરરૂપે અહિંસા ક્યાંય મળે તેમ નથી. અહીં કોઈ કહે કે મનુષ્ય વિકસિત છે માટે તેની સારસંભાળ કરવી, તેના માટે નબળા જીવોનો કચ્ચરઘાણ નીકળે તો વાંધો નહિ. પરંતુ કુદરતમાં સબળ જીવોને જ સાચવવાના, બાકી બીજાનો ભોગ લેવાય તો વાંધો નહિ એવો ધર્મનો દૃષ્ટિકોણ નથી હોતો. ધર્મવિહોણા દુઃખી જીવોનાં ભૌતિક દુઃખ દૂર કરવામાં વાસ્તવમાં અલ્પને શાંતિ છે ને ઘણાને ત્રાસ છે.
સભા:- બીજા ધર્મનાને નોકરીએ લગાડીએ તો અનુકંપા ગણાય?
સાહેબજી :- જો સાચો ધર્માત્મા હોય તો તે લેખે લાગશે. સૌને પાપના ઉદયથી દુઃખ આવે છે. તમે તેના દુઃખને દૂર કરવા પ્રયત્ન કરશો, પણ જો તેના જીવનમાં ધર્મ ન હોય તો સુખી થઈને પાપ જ કરશે. તેથી આપણે ભાવદયાપૂર્વકની દ્રવ્યદયા કરવાની છે. ભાવદયા = આત્માની દયા, દ્રવ્યદયા = ભૌતિક દયા. માત્ર દ્રવ્યદયા
૧૦૮
લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા”
| SR No. | 005875 |
| Book Title | Lokottar Dandharm Anukampa |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Yugbhushanvijay |
| Publisher | Gitarth Ganga |
| Publication Year | 2003 |
| Total Pages | 290 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 19 MB |