Page Text
________________
અનુકંપામાં પણ આરંભ-સમારંભ હોવાથી જિનાજ્ઞા મુજબ તે કરવાનું શ્રાવકનું કર્તવ્ય છે, સાધુનું નથી :
અનુકંપા પણ શ્રાવકે જ કરવાની છે. ધનથી થતાં કોઈ પણ સત્કાર્યો સાધુએ કરવાનાં નથી હોતાં અને અમે કરીએ તો પાપ લાગે. આ બધા કામોમાં આરંભસમારંભ હોય જ. દેરાસર-ઉપાશ્રય બંધાવીએ અને તેના વળતરરૂપે પણ મહાઅહિંસા જ મળવાની હોય, તો પણ સાધુએ તે નથી કરવાનું. અમે જે અહિંસાનાં વ્રત લીધાં છે, તે ભાંગીને બીજાનું કલ્યાણ કરવાનું નથી. આત્મકલ્યાણને નેવે મૂકીને પરકલ્યાણ કરવાનું નથી. પરકલ્યાણ કરતાં સ્વકલ્યાણ ગુમાવવાનું ન જ હોય. શાસ્ત્રોમાં તર્કો સાથે સમજાવ્યું છે કે સ્વકલ્યાણ મુખ્ય છે, ૫૨કલ્યાણ ગૌણ છે. સ્વનું ચૂકી પરનું કલ્યાણ કરવામાં ભારે અહિત થાય છે ઃ સ્કંદકાચાર્યનું દૃષ્ટાંતઃ
સ્કંદકાચાર્યનું બહુ જ સરસ દૃષ્ટાંત છે. આ સ્કંદકાચાર્ય મુનિસુવ્રતસ્વામીના શાસનમાં થઈ ગયા, જ્યારે ભગવાન ખુદ સદેહે વિચરી રહ્યા હતા. તેઓશ્રીને પોતાના ૫૦૦ શિષ્યો હતા. તેમની સાથે તેઓ ભગવાનની નિશ્રામાં દેશના સાંભળે છે ને સંયમજીવનની સુંદર આરાધના કરે છે, ભક્તિ કરે છે. ઘણા વખતથી તેમનાં બહેન-બનેવી જ્યાં વસતા હતા ત્યાં ન ગયા હોવાથી, તેમને ત્યાં જવાનો અભિલાષ હતો. આથી તેઓ એ બાજુ વિચરણ કરવાનું વિચારે છે. ભૂતકાળમાં તેઓ પોતે રાજકુમાર હતા, ભરયુવાનીમાં વૈરાગ્ય પામીને દીક્ષા ગ્રહણ કરીને, જ્ઞાનધ્યાનપૂર્વક મહાન ધર્માચાર્ય બનેલા છે. વિહાર માટે જતાં પહેલાં પ્રભુની આજ્ઞા લેવા જાય છે ને પૂછે છે કે, મારા ૫૦૦ શિષ્યો સાથે આ બાજુ વિહારમાં જાઉં ? પરંતુ પ્રભુ મૌન રહ્યા. પ્રભુ કેવલજ્ઞાની હોવાથી ભાવિ જાણતા હોય છે. પૂર્ણજ્ઞાની હિત લાગે તો જ જવાબ આપે, હિત ન દેખાય તો મૌન રહે.
આ
આ ધર્માચાર્ય પણ શાસ્ત્ર ભણેલા જ હતા. તેથી વિચારે છે કે પ્રભુના મૌનનું ગર્ભિત કારણ શું હશે ? મારું અહિત તો થવાનું નહીં હોય ને ? એટલે ફરીથી પૂછતાં પ્રભુ કહે છે કે તમારા વિચરણમાં ૫૦૦નું હિત છે ને તમારું અહિત છે. અવસરે સ્કંદકાચાર્યને થાય છે કે જો મારા ભોગે ૫૦૦નું હિત થતું હોય તો તેની સામે ભલે મારું અહિત થાય. તેમની પરોપકારની ભાવના કેવી પ્રબળ હશે ! સ્વકલ્યાણને ગૌણ કરી તેમણે પ્રભુને કહ્યું કે અમે તે બાજુ વિહાર કરીએ છીએ.
લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા”
૧૦૩
| SR No. | 005875 |
| Book Title | Lokottar Dandharm Anukampa |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Yugbhushanvijay |
| Publisher | Gitarth Ganga |
| Publication Year | 2003 |
| Total Pages | 290 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 19 MB |