________________
શ્રી વીતરાગ સ્તોત્ર-નવમો પ્રકાશ ८०
કાળમાં (=પાંચમા આરામાં), તવ-આપની, પા-મહેરબાની, પાવતી-વિશેષ ફળવાળી બને છે, ફ્રિ-કારણ કે, મેત:-મેરુ પર્વત કરતાં, મજ્જૂમૌ-મારવાડની ભૂમિમાં, પૈંતો:-કલ્પવૃક્ષની, સ્થિતિ:-વિદ્યમાનતા, રસ્તાથ્યા-વધારે પ્રશંસનીય છે.
સર્વ દુ:ખોથી રહિત હે ભગવન્ ! ચોથા આરાથી પાંચમા આરામાં ભેદભાવ વિના સર્વ જીવો ઉપર રહેલી આપની કરુણા વિશેષ ફળવાળી બને છે. કારણ કે મેરુપર્વત કરતાં મારવાડની ભૂમિમાં કલ્પવૃક્ષની વિદ્યમાનતા વધારે પ્રશંસનીય છે.
કલિકાલ પ્રશંસા
અહીં ભાવાર્થ આ પ્રમાણે છે—જ્યાં સર્વ સ્થળે કલ્પવૃક્ષો સુલભ છે તેવા મેરુ પર્વત ઉપર કલ્પવૃક્ષની વિદ્યમાનતા તે પ્રમાણે આશ્ચર્ય ઉત્પન્ન કરતી નથી, જે રીતે કેરડા અને કોર વગેરે વૃક્ષોથી પણ રહિત મારવાડની ભૂમિમાં કલ્પવૃક્ષની વિદ્યમાનતા આશ્ચર્ય ઉત્પન્ન કરે છે. એ પ્રમાણે જ્યાં વિશિષ્ટ જ્ઞાનરૂપ પ્રકાશવાળા પુરુષો પગલે પગલે સુલભ છે તેવો ચોથો આરો વગેરેં કાળમાં ધર્મતીર્થ પ્રવર્તાવવું વગેરે પ્રભુકૃપા તે પ્રમાણે ઉપયોગી બનતી નથી, જે પ્રમાણે સર્વ અતિશયોથી રહિત પાંચમા આરામાં બને છે. (૨)
વળી—
श्राद्धः श्रोता सुधीर्वक्ता, युज्येयातां यदीश ! तत् । ! त्वच्छासनस्य साम्राज्य - मेकच्छत्रं कलावपि ॥३॥
૩) અન્વય સહિત શબ્દાર્થ
શ-હે નાથ !, યતિ-જો, શ્રાદ્ધુ: શ્રોતા-૫૨મ શ્રદ્ધાળુ શ્રોતા અને, સુધીર્વવત્તાઆગમના રહસ્યને જાણનાર વક્તા એ બેનો, યુદ્ધેયાર્તા-સુયોગ થાય, તત્-તો, તૌ પિ-કલિકાલમાં પણ, ત્વચ્છાસનસ્થ-આપના શાસનનું, સામ્રાજ્યં-સામ્રાજ્ય, છત્ર-એક છત્ર બને=સર્વત્ર પ્રસરે.
હે જગદીશ ! જો શ્રદ્ધાળુ શ્રોતા અને સદ્બુદ્ધિ વક્તા એ બેનો યોગ પ્રાયઃ દુર્લભ છે. આમ છતાં ભાગ્યથી એ બેનો યોગ થઇ જાય તો ચોક્કસ ૧. સુષમા શબ્દનો અર્થ બીજો આરો થાય છે. પણ પ્રસ્તુત પ્રકરણાનુસાર ચોથો આરો અર્થ ઘટે છે. વૈદેશે સમુદ્દાયોપચાર એ ન્યાયે સુષમા શબ્દના સ્થાને ટુલમસુષમા શબ્દ સમજીને ચોથો આરો શબ્દ ઘટી શકે છે.