Page Text
________________
શ્રી વીતરાગ સ્તોત્ર-સાતમો પ્રકાશ ૭૬
જગત્કર્તૃત્વ નિરસ
આપવા માટે સમર્થ છે, નહિ કે ઓછું-વધારે.
ઉત્તરપક્ષ : આચાર્ય કહે છે
હે સરળસ્વભાવી ! અતિશય-જ્ઞાન-વૈરાગ્ય-એશ્વર્યથી યુક્ત તમારો આત જો શુભાશુભ ફલ આપવાના સમયે કર્મના મુખને જુએ છે, તો તે સદા કર્મને, પરતંત્ર છે. આપણી જેમ સ્વતંત્ર નથી. જે પરાધીન હોય તે ઇશ્વર કેમ હોય? આ પ્રમાણે આ જગતમાં તિર્યંચ-નારક-મનુષ્ય-દેવ, સુખી-દુ:ખી, શ્રીમત-ગરીબ, સૌભાગી-દુર્ભાગી, સ્વામી-સેવક વગેરે વિચિત્રતા કર્મજન્ય છે. આથી સર્વથા જ નકામો હોવાથી તમારાથી પૂજાયેલા નપુંસક ઇશ્વરથી શું ? અર્થાત્ તેનું કાંઇ કામ નથી. આ પ્રમાણે બીજું બીજું શોધવાથી શું ? બધા સ્થળે સ્વતંત્રપણે વ્યવહાર કરતા કર્મનું જ બિન રોક-ટોક સામર્થ્ય હો ! વિદ્વાનો કહે છે કે “દેવોને નમસ્કાર કરીએ છીએ. દેવો પણ નિરર્થક એવા જગત્સખા બ્રહ્માને આધીન રહેનારા છે. (આથી) બ્રહ્મા વંદનીય છે. બ્રહ્મા પણ પ્રતિનિયત કર્મ પ્રમાણે જ ફલ આપે છે. જો ફલ કર્મને આધીન છે તો બીજા દેવોથી શું? અને બ્રહ્માથી શું ? જે શુભકર્મોથી બ્રહ્મા પણ ‘સમર્થ થતો નથી તે શુભ કર્મોને નમસ્કાર થાઓ.” (૫)
अथ स्वभावतो वृत्ति-रविता महेशितुः ।
परीक्षकाणां त·ष, परीक्षाक्षेपडिण्डिमः ॥६॥ ૬) અન્વય સહિત શબ્દાર્થ— . પૂર્વપક્ષ–૩થ-હવે જો તમે કહેશો કે, મશિg:-ઇશ્વરની, વૃત્તિ વિશ્વનિર્માણ આદિ પ્રવૃત્તિ, વિતર્યા-તર્ક કરવાને યોગ્ય નથી, સ્વમાવત:-ભગવાન સ્વભાવથી વિશ્વનિર્માણ આદિ પ્રવૃત્તિ કરે છે. ઉત્તરપક્ષ–તર્દિતો તો, તમારું આ કથન, પરીક્ષા-પરીક્ષકોને માટે, ૧. દત એટલે હણાયેલ અર્થ થાય. અહીં હણાયેલ એટલે નાશ પામેલ એ અર્થ બંધબેસતો
થતો નથી. આથી અહીંહત શબ્દનો પ્રસ્તુત વિષયને અનુરૂપ નિરર્થક એવો અર્થ કર્યો છે. ૨. જે જીવને શુભ કર્મનો ઉદય વર્તતો હોય તેને બ્રહ્મા પણ કંઇ કરી શકતો નથી. આથી
અહીં “શુભ કર્મોથી બ્રહ્મા પણ સમર્થ થતો નથી” એમ કહ્યું.
| SR No. | 005874 |
| Book Title | Vitrag Stotra |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Rajshekharsuri, Dharmshekharvijay |
| Publisher | Arihant Aradhak Trust |
| Publication Year | |
| Total Pages | 178 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 15 MB |