________________
શ્રી વિતરાગ સ્તોત્ર-સાતમો પ્રકાશ ૭૫
જગત્કર્તુત્વ નિરાસ
दुःखदौर्गत्यदुर्योनि-जन्मादिक्लेशविह्वलम् ।
ન તુ કૃતસ્તી , પાનો: 1 કૃપાળુતા ? જો ૪) અન્વય સહિત શબ્દાર્થ– ટુર્ણ-શારીરિક-માનસિક દુઃખો, સત્ય-દરિદ્રતા, હુન-નરકાદિ દુર્યોનિ અને
ન્મગ્નેિશ-જન્મ વગેરેથી થતા ફ્લેશોથી વિહૂન-ભયભીત, નનં-પ્રાણીઓનું, કૃત:-નિર્માણ કરતાં, તર્ય-તે પાનો:-કૃપાળુ (ઇશ્વર)ની, -શીપનુવાદયા? બલ્ક નિષ્કારણ નિર્દયતા જ છે. આથી કૃપાથી જગત નિર્માણ કરે છે એમ માની શકાય નહિ.
દોર્ગત્ય, દુર્યોનિ, જન્મ-મરણસમયે દુરંત વેદનાસમુદ્યાત વગેરે ક્લેશોથી વિહ્વળ વિશ્વલોકનું સર્જન કરતા તે દયાળુની કઇ દયા છે ? બલ્ક નિષ્કારણ નિર્દયતા જ છે. (૪)
कर्मापेक्षः स चेत्तर्हि, न स्वतन्त्रोऽस्मदादिवत् । - શર્માચે રે વૈવિ, મિનેન શાહના ૫) અન્વય સહિત શબ્દાર્થ–
-હવે જો તમે કહેશો કે, :-ઇશ્વર, વ ક્ષ:-કર્મની અપેક્ષાવાળો છે, 'જીવોના શુભાશુભ કર્મ પ્રમાણે સુખદુઃખ આપે છે, તો તે ઇશ્વર, સમાવિવઆપણી જેમ, ન સ્વતત્ર-સ્વતંત્ર ન રહ્યો. જે પરતંત્ર હોય તે ઇશ્વર કેમ કહેવાય ?, -હવે બીજી વાત. તમારા જ કહેવા પ્રમાણે આ જગતમાં દેખાતી, વૈવિચ્ચેવિચિત્રતા, સર્મન-કર્મજન્ય હોવાથી-કર્મથી થતી હોવાથી, શિર્વહિનાનપુંસક=નકામા, અને -આ ઇશ્વરનું, શું કામ છે ? દેખાતી વિચિત્રતા કર્મથી થાય છે. એમાં ઇશ્વરને વચ્ચે લાવવાની જરાય જરૂર નથી.
પૂર્વપક્ષઃ ઇશ્વર પણ જીવોના ધર્મ-અધર્મને જોઇને કર્મને અનુરૂપ ફળ
૧ સમુd=પ્રારંભ...
