Page Text
________________
૭૦
યોગદષ્ટિ સમુચ્ચય જીવી રહ્યા છો, તો પછી હવે દૃષ્ટિરાગમાં શા માટે ફસાઈ રહ્યા છો? અમારું માનેલું જ સાચું છે એ ભ્રમ, કદાગ્રહને છોડી દો તો જ તમારો કરેલો આટલો ત્યાગ લેખે લાગશે અને મોક્ષમાર્ગમાં આગળ વિકાસ શક્ય બનશે.
મોક્ષમાર્ગમાં વિકાસ સાધવા માટે શું કરવું જોઈએ એ બતાવતાં કહે છે કે મહાપુરુષોએ જે ઉચિત આચારરૂપ નિરતિચાર માર્ગ આચર્યો છે તેનું પાલન કરવું. તે મહાપુરુષોએ આચરેલો માર્ગ બતાવતાં કહે છે કે સૂક્ષ્મ પણ પરપીડાનો ત્યાગ કરવો અને યથાશક્તિ પરોપકારનો પ્રયત્ન કરવો. પરિશુદ્ધ પરોપકાર એ શ્રત, શીલ અને સમાધિનું અવધ્ય બીજ છે. સૂક્ષ્મ પણ પરપીડાનો જેણે ત્યાગ કરવો હોય તેણે ભગવાને બતાવેલું સંયમજીવન જ પાળવું પડશે અને તેના પાયામાં ભવવિરાગ જોઇશે. આવા જીવો સામા જીવોનો દ્રવ્યઉપકાર પણ ભાવઉપકારને લક્ષ્યમાં રાખીને જ કરે છે. તેમને બીજાના દુઃખને જોઈને જેમ કરુણા આવે છે તેમ તેના દોષોને જોઇને પણ કરુણા આવે છે. દુર્ગણીને જોઈને તેમને દ્વેષ નથી પ્રગટતો પણ કરુણાભાવ જાગે છે. ભાવઉપકારના લક્ષ્યપૂર્વકનો કરાયેલો દ્રવ્યઉપકાર જ પરિશુદ્ધ બને છે. દુર્ગણી પ્રત્યે બહારથી કઠોર વર્તન રાખવું પડતું હોય તો ય અંતરમાં તેના પ્રત્યે હિતબુદ્ધિ જ રાખે તો ક્ષમા, મૈત્રી, કરુણા વગેરે ભાવો ટકી શકે છે. હિતબુદ્ધિ વગરની કઠોરતા એ કર્મબંધનું કારણ બને છે.
હવે વ્યવહારનું સમકિત લાવવું હોય તો તેના માટેના ઉપાયો બતાવે છે કે સૂક્ષ્મ એવી પણ પરપીડાનો ત્યાગ કરવો, જીવોનો દ્રવ્ય અને ભાવ ઉપકાર કરવો, માતાપિતા વગેરે ગુરુજનો તેમ જ દેવતા, બ્રાહ્મણો, નિર્ગળ્યો, તપસ્વી વગેરે પૂજનીય મહાત્માઓની પ્રયત્નપૂર્વક આજ્ઞાપ્રધાન ચિત્ત વડે પૂજા કરવી. શિકારી આદિ પાપી જીવો ઉપર અત્યંત કરુણા કરવી, કેમકે એ બિચારા જીવો પોતાના કર્મથી જ હણાયેલા
છે.
જે માણસ ધર્મપુરુષાર્થમાં ઠગાય છે, તેના બધા જ પુરુષાર્થો નકામા જાય છે. માટે ધર્મપુરુષાર્થમાં ઠગાઈ ન જઈએ તેની ખૂબ કાળજી રાખવી ઘટે. જેમ નાના બાળકને કોઈ માલની ખરીદ કરવા મોકલતાં પહેલાં તેના વડીલો તેને બધી નિશાનીઓ આપીને મોકલે છે કે “ભાઈ! માત્ર ઉપરનું લેબલ વાંચીને માલ લેશે તો તું માલ પસંદ કરવામાં ઠગાઈ જઈશ, તેથી અંદરના માલને બરાબર સમજી-વિચારીને લેવા માટે પ્રયત્ન કરજે” તેના માટે શ્રી હરિભદ્રસૂરિ મહારાજે આટલા વિસ્તારથી સ્પષ્ટતાપૂર્વક બધી નિશાનીઓ આપીને સમજાવ્યું કે માત્ર ધર્મના નામનું લેબલ વાંચીને તે પસંદ ન કરશો, પણ તેના ગુણ-દોષનું પારખું કરજો . કોઈ પણ ધર્મમાં રહેલો જે તાત્ત્વિક ધર્મ તેને જ તમે પકડજો. અવાસ્તવિકતાને છોડી દેજો. નામથી અંજાયા વગર સર્વજ્ઞના ગુણની તપાસ કરશો તો
| SR No. | 005870 |
| Book Title | Yogdrushti Samucchay |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Yughbhushanvijay |
| Publisher | Gitarth Ganga |
| Publication Year | 2001 |
| Total Pages | 160 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 13 MB |