Page Text
________________
યોગદષ્ટિ સમુચ્ચય યોગમાર્ગમાં અનુગ, તત્ત્વની જિજ્ઞાસા અને નિયમનું પાલન, આ ત્રણ ગુણો તારાદષ્ટિના લક્ષણભૂત છે. મિત્રાદષ્ટિથી માંડીને જ જીવનો તાત્ત્વિક વિકાસ શરુ થઈ ગયો, કારણકે દર્શનમોહનીય અને ચારિત્રમોહનીયના ક્ષયોપશમને અનુરૂપ મંદતા થઈ છે. એ મંદતાને અનુસાર રુચિ જાગે છે અને જીવનમાં ગુણોનો પણ વિકાસ થતો જાય છે. મિત્રાદષ્ટિ કરતાં તારાદષ્ટિમાં દર્શનાચારરૂપ અને ચારિત્રાચારની ભૂમિકારૂપ ગુણોનો વિશેષ વિકાસ છે. તત્ત્વજિજ્ઞાસાના કારણે આ દૃષ્ટિવાળા જીવોને યોગની કથામાં કે યોગીઓની કથામાં અર્થાત્ યોગમાર્ગને દેખાડે એવા ગ્રંથોમાં વિશેષ રસ હોય છે. તેના વાંચન કે શ્રવણમાં જરા પણ કંટાળો ન આવે એટલો તીવ્ર કોટિનો તેમને તેમાં રસ હોય છે. યોગમાર્ગની વિશેષ પ્રકારની રુચિના કારણે એ યોગને જેમણે જીવનમાં ઓતપ્રોત કરી દીધો છે, એવા યોગીપુરુષો ઉપર તેમને અંતરંગ બહુમાન હોય છે. એ બહુમાન યોગીપુરુષોની ભક્તિમાં ફલિત થાય છે. જ્યાં બહુમાન હોય ત્યાં યથાશક્તિ ઔચિત્યનું પાલન આવે જ છે. એટલે આ દૃષ્ટિવાળા જીવો યોગીપુરુષોની કોઇપણ જાતિના ભૌતિક સ્વાર્થ કે અપેક્ષા વગર, એકમાત્ર ગુણવાનની ભક્તિ કરવા દ્વારા પોતાના ઉપર અનુગ્રહ થઈ રહ્યો છે એવા ભાવપૂર્વક, આહાર-પાણી આદિથી ભક્તિ વૈયાવચ્ચ કરે છે. આવા શુભભાવપૂર્વક કરાતી ભક્તિ એ તેમના પોતાના જીવનમાં જ યોગની વૃદ્ધિનું કારણ બને છે. અર્થાત મોક્ષમાર્ગમાં તેમને ઉત્તરોત્તર આગળ વધારનાર બને છે. દા.ત. શાલિભદ્રના જીવે પૂર્વભવમાં મહાત્માને આવા શુભભાવપૂર્વક ખીરનું દાન કર્યું અને મૃત્યુ પર્યન્ત તેની એવા જશુભભાવપૂર્વક અનુમોદના કરી, તેના ફળરૂપે તેમના જીવનમાં યોગની વૃદ્ધિ કેટલી બધી થઈ? તેમને ધર્મિષ્ઠ કુટુંબમાં જન્મ મળ્યો. પ્રભુ મહાવીરનો સમાગમ થયો. ધર્મની રુચિ જાગી, દીક્ષા લીધી, ઉત્કટ ભાવથી તપ-ત્યાગ-સંયમનું પાલન કરીને પોતાનો સંસાર અતિ અલ્પ બનાવી દીધો. શાલિભદ્રજી પૂર્વભવમાં આ બીજી દૃષ્ટિમાં રહેલા જીવ છે.
બહુમાનપૂર્વક યોગી મહાત્માઓની કરાતી ભક્તિ જીવને મોક્ષમાર્ગમાં સડસડાટ આગળ વધારે છે; એ તેનું આધ્યાત્મિક ફળ બતાવ્યું. એ જ રીતે તેનાં ભૌતિક ફળ પણ સામાન્ય નથી. તેનાથી ક્ષુદ્ર ઉપદ્રવો કરનારાં અનિકાચિતકર્મ તૂટી જાય છે. વૈયાવચ્ચે કરનારનું પુણ્ય એટલું વધી જાય છે કે સામાન્ય રીતે રોગ, આપત્તિ, સંકટ વગેરે તેને પ્રાપ્ત થતાં જ નથી. નિકાચિતકર્મને તોડવાની તેનામાં તાકાત નથી હોતી, એટલે ક્ષુદ્ર ઉપદ્રવો નાશ થાય છે એમ કહ્યું છે. વળી શિષ્ટ સજ્જન પુરુષોમાં તે માન્ય થાય છે. સપુરુષોનો સમાગમ થતો જાય છે, તેના પરિણામે ઉત્તરોત્તર તેનો વિકાસ વધતો જાય છે. આવા તેના અનેકાનેક લાભો છે.
| SR No. | 005870 |
| Book Title | Yogdrushti Samucchay |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Yughbhushanvijay |
| Publisher | Gitarth Ganga |
| Publication Year | 2001 |
| Total Pages | 160 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 13 MB |