Page Text
________________
યોગદૃષ્ટિ સમુચ્ચય
૧
વાસ્તવિક છે. ભવાટવીમાં ગાઢ અજ્ઞાનના અંધકારમાં અથડાતા જીવને એક ઝાંખા પણ પ્રકાશનું કિરણ મળે તો તેની કિંમત કેટલી બધી છે? તેને હવે કાંઇક દિશાસૂઝ થઇ છે, જ તેના માટે અપૂર્વ આનંદનો વિષય છે.
એ
સંશુદ્ધ ચિત્ત એ મોક્ષરૂપી ફળના પાકવાનો આરંભ તુલ્ય સંદેશ છે. હવે અસંખ્ય ગુણી નિર્જરા ચાલુ થાય છે. મોક્ષને અનુરૂપ-લગતા ગુણો આવવાની આ શરુઆત છે. જેમ રસોઇમાં દાણાને ચડતાં પહેલાં વાર લાગે છે પણ ચડવાની શરુઆત થયા પછી એકદમ જલ્દી ચડી જાય છે. ચડવાનો પ્રારંભ થયા પછી વાર નથી લાગતી. તેમ અહીં પણ એક વખત માર્ગની શરુઆત થતાં, જીવ વિના વિલંબે વિકાસના પંથે ચાલનારો બની જાય છે.
અહીં સંશુદ્ધ કુશલ ચિત્ત એ, જિનેશ્વરદેવના વિષયમાં કહ્યું છે; એ જૈનદર્શનમાં રહેલા જીવ માટે સમજવાનું છે. બાકી અન્યમતમાં રહેલાને પણ મિત્રાદૃષ્ટિ સંભવી શકે છે. તેમને સંશુદ્ધ કુશલ ચિત્ત હોય છે, પણ તે જિનેશ્વરદેવના સંબંધી હોતું નથી. જિનેશ્વરદેવનું તો કદાચ તેમણે નામ પણ ન સાંભળ્યું હોય એવું બને. તેથી પોતે જે મતમાં હોય એ દેવને તે પૂજતા હોય છે. પણ એટલુ ખરું કે કુદેવને પણ એ વીતરાગ માનીને જ પૂજતા હોય છે. એટલે તેમની એ અન્ય દેવની ભક્તિ વાસ્તવિક રીતે વીતરાગની જ ભક્તિ છે.
(૨) ભાવાચાર્ય આદિની સંશુદ્ધ વૈયાવચ્ચ :- મિત્રાદૅષ્ટિવાળા જીવો જેમ શુદ્ધભાવથી દેવતત્ત્વની ભક્તિ- ઉપાસના કરે છે, તેમ એવા જ શુદ્ધભાવપૂર્વક એટલે કે આલોક કે પરલોકના સુખની આશંસા વગર અત્યંત ઉપાદેય બુદ્ધિથી ગુરુતત્ત્વની પણ ભક્તિ - વૈયાવચ્ચાદિ કરે છે. અહીં આચાર્યાદિ શબ્દથી આચાર્ય, ઉપાધ્યાય, તપસ્વી વગેરે બધા જ સમજી લેવાના છે. તેમાં આગળ ‘ભાવ’ એવું વિશેષણ મૂકીને દ્રવ્યાચાર્યોની ભક્તિનો નિષેધ કર્યો છે. કારણકે ખોટાને સાચું માનવું, ખરાબને સારું માનવું એ ગુણ નથી પણ દોષ છે. આપણે આગળ કહી ગયા છીએ કે ગુરુ આદિની, ઝવેરી જેમ ઝવેરાતની પરીક્ષા કરે તેમ પરીક્ષા કરીને જે ગુણિયલ હોય તેને જ સ્વીકારે છે. દ્રવ્યાચાર્યો જેઓ અધર્મને આચરનારા છે તેમાં તે કુશળચિત્ત કરતો નથી, પણ ગુણવાન ગુરુની જ તે ભક્તિ કરે છે.
મિત્રાદૃષ્ટિમાં રહેલા અન્યધર્મી જીવો પોત-પોતાના યોગાચાર્યને નમે છે; પણ તેમાં ય તેઓ વિવેક રાખે છે કે તેમાં ય જે ગુણિયલ હોય તેવા જ પોતાના મતના ધર્માચાર્યોને તે નમે છે. એવી રીતે આદિધાર્મિક જીવ જો કે આમ તો બધા જ મતના
| SR No. | 005870 |
| Book Title | Yogdrushti Samucchay |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Yughbhushanvijay |
| Publisher | Gitarth Ganga |
| Publication Year | 2001 |
| Total Pages | 160 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 13 MB |