Page Text
________________
તેના રંગની એમ જુદા જુદા વિષયની ચર્ચા નથી. એક કહે થાંભલા જેવો છે, એક કહે સૂપડા જેવો છે. આ બે આકારનો મેળ ખાય ખરો? વિરોધાભાસી વિધાન છે, છતાં પણ પોતપોતાની વાતને સાપેક્ષતાથી મૂકે તો સાચી થઈ શકે છે. પૂંછડાની અપેક્ષાએ હાથી દોરડા જેવો લાગે છે, કાનની અપેક્ષાએ હાથી સૂપડા જેવો લાગે છે. એટલે અપેક્ષાએ બધાની વાત સાચી ઠરે છે, માટે બધે અપેક્ષા લગાડવાની છે.
સમ્યગુ સાપેક્ષતા - મિથ્થા સાપેક્ષતાઃ
અપેક્ષાથી બોલો તો સાચું, નિરપેક્ષતાથી બોલો તો ખોટું. અપેક્ષા વગરનું વિધાનસત્ય થઈ શકે તેમ નથી. આ વિધાનને ઊંધી અપેક્ષાએ બોલો તો, જેમ પગ પકડીને થાંભલાને બદલે સૂપડા જેવો કહો તો વિધાન ખોટું ઠરે છે. માટે સાપેક્ષ વિધાન પણ સમન્ જોઈએ.
ઊંધી અપેક્ષાથી વિધાન કરો તો વિધાન અસત્ય ઠરે. નિરપેક્ષ વિધાન પણ અસત્ય જ છે, તેમાં શંકા નથી. આ સર્વવ્યાપી સિદ્ધાંત છે. પદાર્થમાત્રનું અસ્તિત્વ સાપેક્ષતાથી ભરપૂર છે. માટે પદાર્થમાત્ર વિષયક વાણી સાપેક્ષ જ હોવી જોઈએ.
આપણને સાપેક્ષતાનો આગ્રહ છે પણ સાપેક્ષતા સમ્યગ જોડવાની તેનું વર્ગીકરણ આ રીતે થશે.
સમ્યગૂ સાપેક્ષવાદ (સમ્ય અનેકાન્તવાદ) '' મિથ્થા સાપેક્ષવાદ (મિથ્યા અનેકાન્તવાદ) સમ્યગુ એકાંતવાદ (સુનય) મિથ્યા એકાંતવાદ (દુર્નય)
: સમ્ય-મિથ્થાની ભેદરેખા સમજવી પડે. મિથ્થા સાપેક્ષવાદ તીર્થકરોએ ઉપદેશેલો નથી, તેમનો તે વિષય જ નથી. આ બધા નવા શબ્દો તમને અઘરા લાગતા હશે, કારણ તમે યાદ રાખવા ટેવાયેલા નથી. માટે થોડી મહેનત કરીને ટેવાવાની જરૂર છે, નહિતર ધર્મમાં ઊંડા નહિ ઊતરી શકો. પાણીમાં ડૂબકી મારશો તો જ મજા આવશે, દરિયામાં ઊંડે ડૂબકી મારે તેને જ રનો મળે છે. તેમ તમે ધર્મમાં ડૂબકી મારશો તો જ ધર્મનાં રહસ્યોને-તત્ત્વોને પામી શકશો, જેથી તમને આનંદ આવશે.
આપણે જગતમાં પરમ આરાધ્ય તરીકે તીર્થકરને મૂકીએ છીએ. તમે જયારે આ બધાં રહસ્યોને પકડી શકશો ત્યારે જ આ તીર્થકરો પર અનન્ય બહુમાન પ્રગટશે. તેમના આચારો, વિચારો, ગુણો અપ્રતિમ લાગશે. વળી જયારે તમને તેમના માટે અનન્ય આદર-બહુમાન
ક ર
સ
ક
ક
ક ન
જ
જ
સ
ક એક
જ
કે
જે
જ સ
બ
જ જ
મજ ક ૪૨
ન જ અનેકાંતવાદ
| SR No. | 005869 |
| Book Title | Anekantvad |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Yughbhushanvijay |
| Publisher | Gitarth Ganga |
| Publication Year | 2001 |
| Total Pages | 160 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 14 MB |