________________
પણ અનેકાન્તવાદ છે. વિચારમાં પણ અનેકાન્તવાદ છે, આચારમાં પણ અનેકાન્તવાદ છે. ધર્મ એટલે આચાર-વિચારોનો સમન્વય છે. પ્રત્યેક પ્રવૃત્તિમાં અનેકાન્તવાદ છે.
સભા:- સાહેબજી ! પાણી ગરમ કરીને પીએ તો તેમાં અહિંસા થાય ખરી?
સાહેબજીઃ- શ્રાવક પાણી ગરમ કરે છે તો પાપ લાગે છે, પણ સીધું કાચું પાણી પીએ તો શું પાપ નથી લાગતું? લાગે જ છે. પણ પાણી ગરમ કરવા પાછળનો ઉદ્દેશ શું છે? કાચું પાણી વિકારી છે, ઉકાળેલું પાણી નિર્વિકારી છે. અને બીજા એંગલથી વિચારો તો તમે સજીવને સીધું મોંમાં નાખો તો શું ભાવ થશે? અને નિર્જીવ કરીને નાંખશો તો ભાવમાં ઘણો ફેર પડશે. અને ત્રીજા દષ્ટિકોણથી વિચારીએ તો જે શ્રાવક ઉકાળેલું પાણી જ પીએ છે, તેના માટે દુનિયાના બધા જ કાચા પાણીનો ત્યાગ થશે. જે ઉકાળેલું પાણી નથી પીતો તેના દ્વારા તમારાં બધાં ઘરોમાં ટાંકી આદિના પાણીના જીવોને કેટલું જોખમ? ગમે તે સગાના ઘરે જઈને પાણી પીઓ, માટે આ બધા જીવો તમારાથી અસલામત છે, આ બધા જીવોની તક મળે તો હિંસા કરવાની તમારી તૈયારી છે. માટે આ બધા કારોંસર ઉકાળીને પાણી પીવું હિતાવહ છે.
સભા :- આ બધા જીવોની હિંસા અને ક્યાં કરવા જવાના?
સાહેબજી:-પ્રવૃત્તિથી જ પાપબંધ થાય તેવું નથી, પણ પાપ કરવાનો ભાવ પડ્યો હોય તી પણ પાપ બંધાય છે. જો હિંસા કરો તો જ તે પ્રવૃત્તિથી પાપ બંધાતું હોય તો હિંસા કરનારને મજા પડી જશે. વિચારો, તમારી પાપ કરવાની તાકાત કેટલી? એક કસાઈ પણ મારી મારીને કેટલા જીવ મારશે? શાસ્ત્રમાં કાલસૌરિકનું દૃષ્ટાંત આવે છે કે તે દિવસના દરરોજના ૫૦૦ પાડા મારતો. જો તેણે ૫૦૦ની જ હિંસા કરી તો બીજા બધા જીવોની અહિંસા પાળી કહેવાશે. માટે તેને પાપ વધારે બંધાય કે પુણ્ય વધારે બંધાય?
, તેવી જ રીતે તમે જુઠું દિવસમાં કેટલી વખત બોલશો? પણ જો તક મળે તો ૧૦૦ વખત પણ બોલવાની તૈયારી ખરી ને? કારણ જુઠું બોલવાનું વલણ, ભાવના પડ્યાં છે. માટે બોલો કે ન બોલો પણ પાપબંધ ચાલુ જ છે.
જે ઉકાળેલું પાણી પીએ છે, તેને તો પચ્ચખાણ છે, માટે તે ક્યાંય પણ જશે તો કાચું પાણી પીવાનો નથી, માટે તેને પાણી પીવાની હિંસામાં મર્યાદા આવી જાય છે. આમ જુઓ તો પાણી ઉકાળવામાં બેવડી હિંસા છે. એક તો પાણીના જીવો, અને બીજા અગ્નિકાયના જીવો બંને મરશે. પરંતુ જીવોની હિંસા ઓછી છે, માટે ઉકાળેલું પાણી પીવું તેવું નથી, પરંતુ તેમાં
*
* * * *
* *
* * * *
*
* * *
*
* *
* *
* * અનેકાંતવાદ
* * * *
૩૧