Anekantvad

SR No.: 005869
Original Sutra Author: N/A
Author: Yughbhushanvijay
Publisher: Gitarth Ganga
Publication Year: 2001
Total Pages: 160
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 14 MB

Page 105

અર્થમાં ભગવાનને કોઈ દુઃખી કરી શક્યું છે? તમારા દુઃખનું કારણ તમને તમારી અંદર દેખાવું જોઈએ. તમે તમારી નબળાઈના કારણે દુઃખી છો અને તમારી ગુણવત્તાના કારણે સુખી છો. તે માટે તમે બીજા કોઈને જવાબદાર ગણો તે તમારી ખોટી ભ્રમણા છે.
દુઃખરસિક જીવ દુઃખનાં નિમિત્તોને જ ગ્રહણ કરે છે.?
નિશ્ચયનયથી આત્મકલ્યાણના માર્ગમાં તમારું કલ્યાણ-અકલ્યાણ, સુખ-દુઃખ, વિકાસ કે અધોગતિ કરવી તે તમારા હાથમાં છે; તેમ ધર્મ-અધર્મ પણ તમારા પુરુષાર્થ પર આધારિત છે. નિશ્ચયનય કહેશે કે નિમિત્તો નહિ પરંતુ તમારી જાત જ ગુનેગાર છે, માટે ઉપાદાનને સુધારો. જેમ વ્યવહારમાં પણ એક માણસ તમને ગાળ આપે, નિંદા કરે તે વખતે તેને ગ્રહણ કરવું કે ન કરવું તે તમારા હાથની વાત છે. મનની શાંતિ કોઈ બીજો ઊભી કરવા નહિ આવે. તમારી શાંતિ-અશાંતિ તમે જ ઊભી કરી શકો તેમ છો. નિશ્ચયનયથી આખું જગત દુઃખી એટલા માટે છે કે તેને દુઃખમાં જ રસ છે અને સુખની અરુચિ છે. આદુઃખની રસિકતા ક્યાંથી આવી? કારણ દુઃખ ગમે છે.
સભા - આ વિરોધી વિધાન લાગે છે.
સાહેબજી:- પણ આ વાત જીવનમાં વાસ્તવિક છે. જેમ કે તમે સવારથી સાંજ સુધીમાં સુખનાં કેટલાં નિમિત્તોને ગ્રહણ કરો છો? અને દુઃખનાં કેટલાં નિમિત્તોને વધાવો છો ? તમે તમારા જીવનમાં કોને વધારે મહત્ત્વ આપો છો ? જેમ આખા શરીરમાં એક આંગળી દાઝી હોય કે ગૂમડું થયું હોય તો જીવ ક્યાં ચોંટે છે? તમારું ધ્યાન આખો દિવસ આખા શરીરમાં ક્યાં હોય? બસ, તે જ જગા પર ને? જેમ ફક્ત એક જ દાઢ દુઃખતી હોય, અને બાકીના બધા દાંત સારા હોય, તો પણ દાઢ દુઃખે છે તેનો વસવસો વધારે કે બાકીના દાંત સારા છે તેનો આનંદ વધારે હોય ? કોઈ તમારા મનમાં ઊંચુંનીચું કરવા આવતું નથી. આત્મામાં અશાંતિ સર્જવા કોઈ આવતું નથી. શાંતિ તમારા હાથમાં જ છે, તમારી મરજી ઉપર છે. અકળામણ તમે પોતે જ ઊભી કરો છો. નિમિત્ત દ્વારા અસર લેવી કે ના લેવી, તે તમારા હાથની વાત છે.
સભા - દીક્ષા લીધા પછી પ્રભુ રક્ષણની વ્યવસ્થા પોતે રાખીને જીવે છે?
સાહેબજી:- ના, ભગવાને પોતાના શરીરની લેશમાત્ર ચિંતા કરી નથી. નાનો માણસ પણ તેમને હેરાન કરે તો પણ તેમને શાંતિ હતી. કારણ કે અંદરથી તેમને કોઈ દુઃખી કરી શકે * * * *
* * * * * * * * * * * * * * * * * અનેકાંતવાદ
૯૯